وبلاگ

       در عصر کنونی که انقلاب دانش نامبرده شده است دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید از قبیل زمین، ماشین آلات و غیره از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهمترین ویژگی دانش ، نامشهود بودن آن است بدین معنا که غیر قابل لمس و نامحسوس است و تعیین ارزش واقعی و اندازه گیری آن بسیار مشکل است اگرچه در گذشته سازمانها با بهره گرفتن از روش های حسابداری قادر به اندازه گیری و محاسبه ارزش و اندازه عوامل تولید خود بوده اند. با توجه به سیر تغییرات  دانش در جهان می توان چنین نتیجه گرفت که در گذشته بیشتر دارایی های سازمان قابل لمس بوده است و امروزه بخش وسیعی از دارایی های سازمانها نامشهود است. دانش یا سرمایه فکری به عنوان یک  عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر دارایی های فیزیکی ارجعیت بیشتری پیدا کرده است. سرمایه فکری بیشتر مبتنی بر دانش و اطلاعات می باشد و می تواند شامل هر چیزی از قبیل وفاداری مشتری گرفته تا مهارت های تکنولوژی باشد که تأثیر مهمی بر فرایندهای نوآوری سازمانی دارد.
       سرمایه فکری به دلیل اهمیت عناصر تشکیل دهنده آن سرمایه انسانی، سرمایه مشتری، سرمایه ساختاری و سرمایه فیزیکی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد سازمانها خواهد داشت. پژوهش ها و تحقیقات فراوان در زمینه تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانها صورت گرفته است که می تواند به تحقیق سوئیس و کود وریچارد رمون در سال 2000 در مالزی انجام شده است اشاره کرد. از سوی دیگر دنیای امروز، اقتصاد صنعتی را پشت سر گذاشته و وارداقتصاد مبتنی بر دانش شده است .  اقتصاد مبتنی بر دانش اقتصادی است که در آن تولید و بهره وری از دانش، نقش ا صلی را در فرایند ایجاد ثروت ایفا می کند (چن و همکارانش ، 2005، 396-385). یکی از ویژگی های متمایز اقتصاد مبتنی بر دانش، جریان هنگفت سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است. اقتصاد دانش جدید به گونه بلقوه منابع نامحدودی ارائه می کند؛ زیرا ظرفیت انسانی برای ایجاد دانش نامحدود است . دارایی های نامشهود و سرمایه فکری سریعاً مکمل دارایی های فیزیکی می شوند.
        سرمایه فکری یعنی کل موجودی سرمایه یا حق مالکانه مبتنی بر دانش که شرکت مالک آن است (دیزونکوسکی، 2000، 36-32). به بیان دیگر، منظور از سرمایه فکری، توسعه و بکارگیری منابع دانش در شرکت هاست.  این تحقیق به دنبال بررسی روابط متقابل بین اجزای

 سرمایه فکری و اثرات آن برعملکرد سازمانی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. و از آنجا که سرمایه فکری مورد علاقه گروه های متعددی همچون سهامداران، مدیران، پژوهش گران و سیاستمداران است، لذا اهمیت این پژوهش ، برجسته کردن نقش سرمایه فکری در ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس است تا بدین وسیله نتوانند از سرمایه فکری خود بیشترین بهره برداری را داشته باشند.  همچنین یافته های این پژوهش به مدیریت بهتر سرمایه فکری نیز کمک می نماید.

1-2-بیان مسأله

       با سیر جوامع از عصر صنعتی به عصر اطلاعات اهمیت سرمایه فکری افزایش یافته است . این اهمیت را می توان برخواسته از عواملی چون انقلاب فناوری اطلاعات، اهمیت فزاینده دانش و اقتصاد دانایی محور و تأثیر ابداع و خلاقیت به عنوان عنصر تعیین کننده رقابت دانست. در دوره صنعتی بهای اموال و ماشین آلات و تجهیزات و مواد خام به عنوان عناصر کارآمد واحد تجاری محسوب می شدند، در حالی که در عصر اطلاعات استفاده کارا از سرمایه فکری است که موفقیت یا شکست واحد تجاری را تعیین می کند.یکی از مهمترین مشکلات سیستم های حسابداری سنتی ، ناتوانی آنها در سنجش و اندازه گیری و در نظر گرفتن شفاف سرمایه فکری شرکت ها به شمار می آید . اغلب این سیستم ها از نقش و اهمیت فزاینده حق مالکیت معنوی و دانش در سازمان های عصر نوین غافل بوده و از توان سنجش ارزش واقعی دارایی هاینا مشهود در محاسباتشان قاصرند. به همین دلیل تمایل به سنجش و لحاظ کردن ارزش واقعی دارایی های  نا مشهود و دانش در صورتهای مالی شرکت ها بیش از پیش افزایش یافتهاست . در جوامع دانش محور کنونی ،بازده سرمایه فکری به کار گرفته شده اهمیت یافته است . این به آن معنی است که در مقایسه با سرمایه های فکری ، نقش و اهمیت سرمایه های مالی در تعیین قابلیتسود آوری پایدار کاهش چشم گیری یافته است .سازمانها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند . اقتصادی که در آن دانش و دارایی های نامشهود به عنوان مهمترین مزیت رقابتی سازمان ها شناخته شده است. امروزه نحوه استفاده از دارایی های نامشهود تأثیر بسیار مهمی در موفقیت و بقای سازمانها دارد به طوری که این موضوع باعث به وجود آمدن حوزه مطالعاتی جدیدی در مدیریت شده است. در یک طبقه بندی ساده دارایی های نامشهود به دو دسته تقسیم می شوند که یکی از مهمترین اجزای آن سرمایه فکری است که تأثیر مهمی برعملکرد و پیاده سازی استراتژی های سازمانی دارد. سرمایه فکری یک دانش سازمانی وسیع و گسترده است که مخصوص و منحصر به فرد، برای هر سازمان است که به آن اجازه می دهد که به طور پیوسته خود را با شرایط در حال تغییر انطباق دهد در این تحقیق اجزای سرمایه فکری بر اساس مدل پالیک(به دلیل راحتی آن در محاسبه سرمایه فکری است که از طریق صورتهای مالی و یادداشت های همراه آن جهت این کار استفاده می شود و همانطور که می دانیم صورتهای مالی آنچه را که در واقعیت وجود دارد نشان می دهد و ساخته و پرداخته ذهن و تخیل نیست و به آنچه در شرکت وجود دارد از دیدگاه مالی(ریالی)نگاه می کند) سنجیده می شود که شامل سرمایه فیزیکی سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری شده است با توجه به آنچه بیان شد مسأله موردنظر در تحقیق حاضر به بررسی این مسأله خواهیم پرداخت که: 1- آیا سرمایه فکری و ریسک در سازمان ها با یکدیگر ارتباط دارند؟ 2- و در نهایت این که ، جهت محاسبه سرمایه فکری کدام یک از روش های سنجش از توان تعیین بالاتری برخوردارند . 3- و رابطه بهتری را با کدام یک از انواع ریسک نشان می دهند.
[1]. Rodov & Leliaert
[2] . Dzinkowski