وبلاگ

»:

 

یکی از عواملی که در رابطه ی مستقیمی با سلامت و بیماری روانی دارد، استرس ( فشار روانی) است. استرس آماد شدن برای شغل ، ملاقات با افراد، کسب یک مهارت جدید و یا هر استرس دیگری است.

 

هانس اولین محقق که به طور گسترده و علمی استرس را مطالعه کرده است، معتقد است ( که به طور کلی زندگی بدون استرس دیگر زندگی نیست). استرس به هر گونه شرایط روانی نیز گفته می شود که ما آن را در هنگام سازگاری یا تطابق با محیط خود، تجربه می کنیم. به طور طبیعی، استرس را حوادث ناخوشایند از قبیل فشار های روانی ناشی از کار، مشکلات مربوط به زندگی و یا مسایل و مشکلات اقتصادی و مالی و … به وجود می آورند.

 

امروزه صنعت و تکنولوژی قدرت و ثروت را افزایش داده ولی امکان زندگی در آرامش وصلح واطمینان را از انسان سلب کرده و در حقیقت کیفیت فدای کمیت شده و اعتدال و تناسب کنار رفته و فشار های روانی جانشین آن شده است. با علم به این قضیه که در دنیای امروز بدون تکنولوژی نمی توان زندگی کرد. چرا که فنون تکنولوژی تنها راه عملی برای پیشرفت های اجتماعی است. بهترین راه حل این است که بین تکنولوژی و علم از یک طرف و روان انسان از طرف دیگر سازش و آشتی برقرار شود و تکنولوژی را در خدمت آزادی اندیشه و رعایت حال روحی و معنوی مردم بکار برد به همین منظور موضوع و فشار روانی و آثار ناشی از آن در سازمانها ، در دهه ی اخیر مورد توجه بسیار واقع شده و یکی از مباحث اصلی رفتار سازمانی را به خود اختصاص داده است.

 

 

 

 

 

از نظر فیزیولوژیکی فشار روانی می تواند بر رفتار فرد اثر بگذارد و واکنش های نامطلوب را مانند استعمال  دخانیاتف تند خویی ، افسردگی را سبب شود و از نظر روانی جمله قلبی، زخم معده و غیره را به هم آورند[1] و نتیجه طبیعی فشارهای روانی فرد برای سازمان کاهش کارایی است.[2]

 

زیرا افرادی که فرسودگی و استهلاک  را در خود تجربه نمایند هیجان قبلی را برای کار از دست داده و در بسیاری موارد کار و شغل خود را رها می کنند و بدین طریق اهداف سازمانها را دستخوش تزلزل می سازند  و همچون آفتی فعالیتها و تلاشها را عقیم می سازند.

 

در حال حاضر نیاز روز افزون به معلمان برخوردار از سلامت جسمی روانی در کشورمان بیش از هر زمان دیگر است زیرا خدمات آموزش و پرورش اهمیت اجتماعی فراوانی دارد، جامعه و مردم نسبت به عملکردها و نتایج کار آن حساسیت زیادی دارند . وظایفی که انجام می دهد بسیار پیچیده و دشوار است.

 

به همین دلیل باید به امر انتخاب معلمان برخوردار از سلامت روانی و جسمانی توجه ویژه ای مبذول شود و این مهم با انجام پژوهشهای متعدد و ارائه طریق جهت  انجام فعالیتها و عملکرد اصولی و منطقی و منطبق بر اهداف سازمانی در محیط کار و مشخص نمودن عوامل استرس زا و دادن رهنمودهایی جهت تعدیل و یا کاهش آن ها برای بهبود  نتایج عملکرد معلمان  بدست می آید.( در این تحقیق سعی شده است که به شناسایی رابطه بین فشار روانی و استرس شغلی و عملکرد معلمان مقطع ابتدایی بپردازد و تفاوت بین معلمان با استرس و معلمانی که در آنها استرس وجود ندارد مقایسه کند) مقطع ابتدایی یکی از مهمترین مقاطع تحصیلی است که همه چیز در آن پایه ریزی می شود.

 

 

 

 

 

«بیان مسئله»:

/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%b3-%d8%a8%d8%b1/

 

 

 

 

همه انسانها در طول زندگی خویش تحت تاثیر فشار روانی قرار گرفته اند و هر فردی در زندگی شخصی  و شغلی خود فشار روانی را تجربه کرده است، اثرات مخرب فشار روانی بر زندگی فردی و اجتماعی کاملا مشهود است این اثری می تواند در سازمان و محیط کاری بروز کرده و موجبات کاهش عملکرد مطلوب  را فراهم سازد.

 

هر چند تحت شرایط فشار آور و متعادل بسیاری از افراد بهتر کار می کنند، اما میزان تحمل هر شخص نسبت به موقعیت های فشار آور با شخص دیگر متفاوت است. موقعیت یا شرایطی که باعث ایجاد فشار روانی خفیف در یکی می شود ممکن است برای دیگری موقعیت دردناکی باشد.

 

چون معلمان یکی از آسیب پذیر ترین افراد در برابر فشار های روانی هستند و با توجه به مسئولیتی که بر عهده دارندآثار منفی این فشار آثار سویی در امر آموزش بدنبال خواهد داشت.

 

فشار روانی دارای علل متعددی است و ممکن است ناشی از عوامل بیرون سازمانی مانند خانواده و مشکلات مربوط به آن، مرگ عزیزان، طلاق و … باشد و یا ریشه در درون سازمان داشته باشد که به خود شغل یا درون شغل بستگی نداشته  بلکه به عوامل سازمانی دیگر از قبیل سیاستهای سازمانی، ساختهای سازمانی ، شرایط مادی، فرایند ها ارتباط دارد.

 

فشار روانی ممکن است اثراتی بر عملکرد معلمان داشته و کیفیت کار آنان را کاهش و از طرفی به تجربه دیده شده است که هر چه معلمان احساس مسئولیت بیشتری داشته باشد و نسبت به کار خود متعهد تر باشند باید فشارهای بیشتری تحمل نمایند در این تحقیق سعی شده برای حفظ سلامت معلمان ، فشار های روانی ناشی از شغل به معلمان و ارتباط آن با عملکردشان مورد شناسایی قرار گیرد و راه حل مناسب در حل و یا کاهش آن ارائه شود.

 

 

 

«ضرورت و اهمیت تحقیق»:

 

در دنیای کنونی فشار های روانی بخش عمده ای از زندگی افراد را در محیط و اجتماع و خانواده تحت تاثیر خویش قرار داده است شناخت فشار روانی و تاثیر آن در ابعاد گوناگون زندگی انسان، اعم از فردی ، شغلی و خانوادگی و نیز سلامت جسمی از جمله مباحثی است که نظر کارشناسان و متخصصان را جلب کرد است.

 

فشار روانی بیش از حد، تاثیر منفی در زندگی فردی و در محیط کار، بر سازمان دارد و از آن به عنوان یکی از آفات  نیروی انسانی نام برد شده است و چون معلمان از این قاعده مستثنی نیستند به عنوان یکی از آسیب پذیر ترین قشر ها در برابر فشار روانی می توان از آنها نام برد.

 

بدین معنی که فشار روانی بیش از حد معلمان می تواند  اثرات مخرب بر عملکرد و کارایی معلمان داشته و باعث کاهش بازده آنها شود و چون آنها پرورش و تربیت انسانها را بر عهده دارند می تواند اثرات مخرب و جبران ناپذیری در پی داشته باشد.

 

با شناخت عوامل فشار زا و سهم آنها در بهبود فعالیتها و عملرد معلمان و اثر بخشی مدارس، می توان گاهی در جهت رفع یا کاهش ویا حد اعتدال فشار روانی برداشت و این مهم بدست نمی آید مگر با انجام تحقیقات فراوان در زمینه شناسایی عوامل مخل سلامت روانی و راه های پیشگیری و مبارزه با آن.

 

پژوهشگر به دلیل اشتغال به کار در مدارس مقطع ابتدایی و حساسیت شغلی معلمان در کارکنان آموزشی که در تماس مستقیم با دانش آموزان می باشند به اهمیت این مسئله پی برده است که در صورت وجود استرس در بین معلمان آموزشی بستری فراهم می آید که این استرس و عوامل و عواقب ناشی از آن به دانش آموزان انتقال یابد و آنان در اثرات مخرب ناشی از وجود این اختلال متضرر شوند به همین دلیل  به مطالعه و پژوهش در زمینه شناسایی عوامل استرس زای شغلی و رابطه آن با عملکرد معلمان پرداخته است

 

«فرضیه های تحقیق»:

 

• بین استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد.

 

• بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد.

 

• بین فشار( استرس) شغلی و کمیت کار معلمان همبستگی وجود دارد.

 

• بین استرس شغلی وکیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد.

 

• بین فشا رشغلی و بهداشت روانی معلمان ارتباط معنی دار وجود دارد.

 

 

«سئوالات فرضیه»:

 

• تا چه میزان به استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد؟

 

• آیا بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد؟

 

• تا چه حد بین فشار شغلی و کمیت کار معلمان رابطه( همبستگی) وجود دارد؟

 

• آیا بین استرس شغلی و کیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد؟

 

• تا چه حد بین فشار شغلی و بهداشت روانی معلمان ارتباط معنی دار وجود دارد؟

 

 

 

 

اهداف کلی:

 

بررسی تاثیر استرس شغلی بر عملکرد معلمان مقطع ابتدایی

 

 

 

«اهداف تحقیق»:

 

• هدف اصلی شناسایی رابطه بین فشار روانی و عملکرد( میزان حضور، کیفیت و کمیت کار) معلمان می باشد.

 

• تعیین عوامل ایجاد کننده فشار زایی شغلی معلمان براساس رتبه و اهمیت

کمک به معلمان در جهت پیشرفت روانی و همچنین گسترش بهداشت روانی در محیط کار

 

[1] . لوتاز- فرد، رفتار سازمانی، غلامعلی سرمد( مترجم) ( تهران: موسسه بانکداری ایران: چاپ1372 ص 219

 

[2] . جزنی- نسرین . مدیریت  منابع انسانی( تهران: نشر نی چاپ 1375 ) ص 280