وبلاگ

انسان در طول زندگی خود همواره به دنبال پیشرفت و کسب موفقیت است. موفقیت در زندگی متأثر از نوع نگرش انسان به خود و جهان پیرامون است. قرآن کریم که کتاب جامع برنامه زندگی انسان است، در آیات خود انسان ها را به توجه به فضل و هدایت الهی دعوت و تشویق می کند. یکی از اهداف پیامبران نیز تغییر نگرش امت ها نسبت به خود و جهان هستی است. در احادیث، شواهد فراوانی پیرامون این موضوع به چشم می خورد. در سال های اخیر محققان به بررسی و آموزش شیوه های صحیح نگرش به زندگی و مثبت اندیشی و اثرات نیکی آن در روح و روان آدمی و کسب موفقیت در زندگی پرداخته اند.مثبت اندیشی شکلی از فکر کردن است که برحسب عادت در پی به دست آوردن بهترین نتیجه از بدترین شرایط می باشد. شخص مثبت اندیش هیچ گاه مسایل منفی را به رسمیت نمی شناسد، بلکه به مقابله با آن می پردازد. مثبت نگری، فرایندی تعمدی و انتخابی است. زمانی که به دنبال خوب می گردید، احتمال یافتن آن بسیار زیاد است. شخص مثبت اندیش هیچ اتفاقی را در عالم شر و بد نمی داند. بلکه از نظر او، همه رخدادهای دنیا حساب شده و هشیارانه و تحت کنترل کارگردان بزرگ عالم است. مسلماً در اطراف خود کسانی را می بینیم که بسیار خوش شانس و خوش اقبالند و برعکس افرادی که با وجود داشتن شرایط مساوی با دسته اول یا حتی بهتر از آنان، بدشانسی می آورند و همیشه از زندگی خود شاکی هستند. این ها در واقع کسانی اند که بیرون از وجود خود به دنبال خوشبختی می گردند و از اینکه خوشبختی هر انسانی در درون خود اوست نه در بیرون، غافلند.قرآن می فرماید: « الذی احسن کلّ شیء خلقه»؛ « او (خداوند) همان کسی است که هرچه را آفریده، نیکو آفریده است.براساس این آیه، جهان سراسر خیر محض است. شرور و آفات موجود در جهان قابل تفسیر و توضیح است. درواقع احساس ما نسبت به زندگی و جهان اطراف، ناشی از حوادثی نیست که برای ما رخ می دهد، بلکه نتیجه تفسیر ما از حوادث است. فرد خوش بین بهترین تفسیر را برای موارد یاد شده برمی گزیند. این خود ما هستیم که تصمیم می گیریم زندگی را چگونه ببینیم و در برابر اتفاقات روزانه زندگی چه عکس العملی داشته باشیم. عوامل متعددی وجود دارد كه زمینه ساز مثبت اندیشی بوده و در بروز آن مؤثرند كه از مهم ترین آنها، حسن ظن به خدا و مردم می باشد كه در آیات  قرآن سفارش فراوانی نسبت به آن شده است.كه البته عوامل فراوانی وجود دارد كه در ایجاد این حُسن ظن به خدا و مردم مؤثرند و هم چنین موانعی هم وجود دارد كه مانع از مثبت اندیشی است، آیات قرآن كریم  نگرش مثبت را تأیید كرده و از منفی بافی پرهیز داده اند و تأثیر آن را در استحكام خانواده ، رشد و تعالی جامعه و اثرات فردی افراد، متذكر شده اند.

 

 

 

فصل اول-کلیات تحقیق

 

 

 

1-بیان مساله

 

موفقیت در کار و زندگی متأثر از نوع نگرش انسان به خود و جهان پیرامون است. این نگرش می‌تواند بد بینانه یا خوش بینانه باشد. در نگرش بد بینانه جهان سراسر شر محض است و طبیعی است که انتظار موفقیت فرد نزدیک به صفر است. اما بر اساس نگرش خوش بینانه، فرد جهان هستی را خیر محض می‌پندارد. آیات قرآن کریم و سخنان اهل بیت (ع) این نوع نگرش را تأیید می کند. با این نگرش موفقیت فرد به شدت افزایش پیدا می کند. یک انسان اهل قرآنی می‌داند که با کمک خدا شکست هیچ گاه مفهوم و معنایی نخواهد داشت. تفکر مثبت نیازمند تلاش و سخت کوشی است. مثبت اندیشی زمینه سازافزایش معرفت الهی است وازرهگذر معرفت الهی رفتار وکردار انسان تصحیح خواهدشد .مثبت اندیشی ازطریق معرفت الهی که به انجام عمل نیک واخلاق پسندیده می انجامدموجب رستگاری فرد وبهبود روابط او می شود ، بنابراین مثبت اندیشی های برگرفته ازقرآن ما را درافزایش معرفت و بهبودعمل وتعالی اخلاق یاری می رساند که ازرهگذر آنها به سمت جامعه ی توحیدی و روابط پسندیده در آن روی آورده خواهد شد. در واقع مثبت‌اندیشی همراه با عمل کردن است که ثمر می‌دهد، و نیز با قدرت اراده می‌توان باورهای غلط ذهنی خود را تغییر داده، و با تلاش هدفمند، با ایمان به خداوند تحولات اساسی در مسیر زندگی ایجاد نمود  ( توانایی و سلیم زاده، 1391).

 

. در بررسی متون اسلامی، به ویژه قرآن کریم، به نظر می‌رسد اغلب تأکیدها بر خوبی‌ها و نقاط قوت افراد است؛

 

آن‌جا که خداوند می‌فرماید: «از روح خود در او دمیدم» ( سوره حجر، آیه 29). «به درستی که انسان را در زیباترین هیأت آفریدم»( سوره تین، آیه 4). بنابراین از متون اسلامی و روایات معتبر چنین برمی‌آید که در اسلام به مثبت اندیشی توصیه فراوان شده و بر یادآوری نکات مثبت خود و دیگران تأکید گردیده است (صائمی، 1385).

 

بررسی آیات قرآن كریم نشان می‏دهد كه اغلب تأكیدها بر خوبی‏ها، درستی‏ها و نقاط قوت افراد است و ضعف و كژی كمتر مورد توجه قرار گرفته است .درآیاتی چون افلاتعقلون….افلایتدبرون….انسان را به اندیشیدن وتفکروتعقل درقالب جملات خبری ؛استفهامی،ایجابی وحتی جملات نهیی قابل دریافت میباشد که مارا به تعقل وتدبر دعوت می کند،راه صحیح وجنبه های مثبت را نشان می دهد.که آثارش رادرسه بعد؛ بهبودمعرفت واخلاق واعمال می توان مشاهده کرد.

 

بامطالعه آیات قرآن وتعمق درمفاهیم آن چنین دریافت می شود که قرآن انسان را به مثبت گرایی دعوت می نمائیدوبرای این منظورازعبارت وجملات مختلف استفاده شده است که می توان فراز آن را درتشویق انسان به تعقل وتفکروتدبروتذکرملاحظه نمود که بی شک بااندیشیدن وفکرصحیح داشتن که بارمثبتی برای زندگی انسان باخداداردرابرای بهبودمعرفت انسانی وعملکرد خوب انسان

 ورشداخلاقی وی نقش آفرین باشد.

 

دراین پژوهش می خواهیم به این موضوع به نگرش دقیق پرداخته واثرمثبت گرایی رابانگاه به آیات قرآنی در زندگی کمال جویی انسانی درابعادمعرفتی وعملکردرفتار مناسب واخلاق پسندیده ارزیابی وموردتحلیل قراربدهیم در این رابطه سوالات زیردغدغه ای است که برای پاسخ آن این پژوهش بکارخواهدآمد.

 

دربارة مثبت اندیشی تاكنون مطالعة علمی و مدوّنی صورت نگرفته است. در حالی كه منابع اسلامی، زمینه‌‌های مناسبی برای انجام چنین مطالعه‌های هستند. هدف اصلی شیو‌های توصیه شده در قرآن، یاری رساندن به انسان، به منظور برخورداری از روح و روان سالم است تا بتواند با توسل به بهترین راه‌‌های ممكن، با مشكلات مقابله كند و با امید به الطاف بیكران الهی به آرامش نایل آید. نگرش صحیح نسبت مسائل و ناكامی‌ها، موهبتی است كه به واسطه آن، آدمی در برخورد با نمونه‌‌های به ظاهر موزونِ خلقت، زیبایی و توانایی را در آن‌ ها می‌بیند و حتی در زشتی‌ها نیز زیبایی‌ها را جست وجو می‌كند. قرآن كریم با هدف كاهش فشار وارده بر انسان، در رویارویی با مصایب و حوادث، شیوه‌ها و عملكرد‌هایی را آموزش می‌دهد تا با دستیابی به نتایج مطلوب، امیدواری به آیند‌های روشن را كسب نماید. یكی از زمینه‌هایی كه در دیدگاه روان درمانگری اسلامی، از جایگاه ویژ‌ه‌ای برخوردار است، مثبت نگری می‌باشد. «مثبت نگری» را می‏توان، استفاده كردن از تمامی ظرفیت‌های ذهنی مثبت و نشاط انگیز و امیدوار كننده در زندگی، برای تسلیم نشدن در برابر عوامل منفی ساختة ذهن و احساس‌های یأس‏آور ناشی از دشواری ارتباط با انسان‌ها و رویارویی با طبیعت دانست. به عبارت دیگر، مثبت نگری را می‏توان «خوش‏بینی» نسبت به جهان، انسان، و خود برشمرد.

 

بررسی آیات قرآن كریم نشان می‏دهد كه اغلب تأكیدها بر خوبی‏ها، درستی‏ها و نقاط قوت افراد است و ضعف و كژی كمتر مورد توجه قرار گرفته است. پروردگار عالم با تأكید به توانایی‏ها و ظرفیت بشر می‏فرماید: «و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در زمین جانشینى خواهم گماشت»( بقره:30)«پس وقتى آن را درست كردم و از روح خود در آن دمیدم، پیش او به سجده درافتید»( حجر:29)؛ یا «ما امانت الهى و بار تكلیف‏ را بر آسمانها و زمین و كوهها عرضه كردیم، پس، از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناك شدند، ولى‏ انسان آن را برداشت»()؛ «به راستى انسان را در نیكوترین اعتدال آفریدیم»( تین:4). ارزش مثبت اندیشی آنگاه معلوم می‌شود كه بدانیم امید و نشاط در سایة خوش‌بینی حاصل می‌شود. پیشوایان دین این نكته را در روایات خود تأكید كرده و بزرگان و فقها نیز بابی مستقل برای آن گشوده‌اند. امام علی می‌فرماید: «خوش گمانی، از بهترین صفات انسانی و پربارترین مواهب الهی است.» «خوش‌بینی، مایة آرامش قلب و سلامت دین است.»، « خوش بینی اندوه را سبك می‌كند.»، «كسی كه به مردم خوش گمان باشد، محبت آن‌ ها را به سوی خود جلب خواهد كرد.» در كتاب شریف بحارالانوار آمده است: «روزی حضرت عیسی با حواریون از جایی می‏گذشت. لاشة سگ مرد‌های را دیدند. هر یک از حواریون از بوی تعفن آن اظهار ناراحتی می‏كرد و چیزی می‏گفت. نوبت به حضرت عیسی كه رسید، فرمود: «به دندان‏‌های سفید این سگ توجه كنید كه چه‌قدر براق است».

 

این روش برخورد مثبت با موضوعات، آموزشی است به انسان‏ها كه همیشه نیمه پر لیوان را ببینند و همه چیز را با نگاهی مثبت و سازنده بنگرند. آموزه‌های قرآنی بر این مطلب تأكید ‌دارند كه افراد جامعه ایمانی در امور خویش، نه تنها مثبت و شایسته عمل می‌كنند، بلكه دربارة سایر افراد دیگر جامعه نیز نگاهی مثبت داشته و اعمال و رفتار آنان را بر امور هنجاری مثبت تفسیر می‌كنند. اسلام برنمی‌تابد كه فردی نسبت به دیگری نگرش و بینشی منفی داشته باشد. آنگاه كه قرآن مؤمنان را از بسیاری از گمان‌ها درباره دیگران منع می‌كند، كه مراد، گمان سوء است؛ نه گمان خوب؛ زیرا انسان در قرآن به حسن ظن و گمان نیكو، تشویق شده است. همچنین پیامبر اكرم می‌فرماید: «خداوند با نگاهی خوش بینانه با قضایا برخوردكردن را دوست می‌دارد.».

 

«امید» نیز از جمله مقوله‌‌های مهم در اسلام می‌باشد. چنان كه خداوند همواره انسان را به امیدواری و خوش بین بودن به نظام زندگی دعوت كرده و آینده روشنی را برای او ترسیم می‌كند. بر عكس، یأس و ناامیدی را بسیار قبیح و زشت شمرده، آن را دومین گناه كبیره قلمداد می‌كند؛ زیرا سبب یأس از لطف، رحمت و اعتقاد نداشتن به قدرت و كرم بی پایان الهی می‌شود. در قرآن كریم آمده است: گفت: چه كسى ـ جز گمراهان ـ از رحمت پروردگارش نومید مى‏شود؟» و «از رحمت خدا نومید مباشید، زیرا جز گروه كافران كسى از رحمت خدا نومید نمى‏شود.» یأس و ناامیدی از مغفرت خداوند، همچنین سبب جرأت بر جمیع گناهان می‌گردد؛ زیرا فرد بر این باور است كه مورد عذاب قرار خواهد گرفت. پس چرا خود را از لذایذ و شهوات دنیا محروم نماید.

 

مطالعات آینده‌نگر و گذشته‌نگر در مورد مثبت‌نگری و امیدواری، نشان می‌دهد كه افراد دارای سبك تبیینی خوش بینانه، به عبارت دیگر، افراد مثبت نگر، در مقایسه با افراد دارای سبك تبیینی بدبینانه، كم‌تر احتمال دارد كه به هنگام رویارویی با رویداد‌های استرس زای عمدة زندگی، به ضعف سلامت جسمانی یا افسردگی و ناامیدی دچار شده و یا به خودكشی دست بزنند. همچنین معلوم شده كه بین خوش‌بینی، امید و سلامت، همبستگی معناداری وجود دارد. خوش‌بینی و امید با شاخص‌‌های آسیب شناختی روانی فعلی شخص و به طور كلی، با افسردگی موجود در وی به طور خاص، همبستگی منفی دارند. خوش بینی و امید، سلامت جسمی و روانی را، آن گونه كه با انواع شاخص‌ها، از جمله سلامت خودگزارشی، پاسخ مثبت به مداخله‌‌های پزشكی، سلامت ذهنی، خلق مثبت، نیرومندی ایمن شناختی، كنار آمدن مؤثر(ارزیابی مجدد، حل مسئله، اجتناب از رویداد‌‌های استرس‌زای زندگی، جستجوی حمایت اجتماعی) و رفتار ارتقا دهندة سلامت مشخص شده‌اند، پیش بینی می‌كند. افراد مثبت‌نگر سالم‌تر و شادترند و دستگاه‌‌های ایمنی آنان بهتر كار می‌كند .آن‌ ها با بهره گیری از راهبرد‌های كنار آمدن مؤثرتر مانند ارزیابی مجدد و مسئله گشایی، با تنیدگی‌‌های روانی بهتر كنار می‌آیند. همچنین به نحوهِ فعال از رویداد‌های تنیدگی زای زندگی پرهیز می‌كنند و شبكه‌‌های حمایت اجتماعی بهتری را پیرامون خود می‌سازند. سبك‌‌های زیستی سالم تری دارند كه آنها را از ابتلای به بیماری حفظ می‌كنند. اگر هم چنین افرادی بیمار شوند، به توصیه‌‌های پزشكی بهتر عمل می‌كنند. آنان این توصیه‌ها را با الگو‌های رفتاری مناسب دنبال می‌كنند كه بهبودی را سرعت می‌بخشد

 

2-سوال های تحقیق

 

نقش مثبت گرایی درافزایش معرفت انسان چیست؟

 

 

 

مثبت گرایی در اصلاح عمل واخلاق چه نقشی دارد؟

 

3-فرضیه ها

 

قرآن می گوید:انَّ فی اختلاف…..بنابراین توجه به نحوه آفرینش عقل رابارورمی کند ودقت درآفرینش عامل تقویت کننده تعقل نشان می دهد افزایش تعقل ،معرفت ایجادمی کند.

 

قرآن باهشداربه انسان درآیاتی چون والعصر ان الانسان……وعملواالصالحات…..در سوره عصر انسان راسوق می دهد که انسان،دربرخورداززندگی خویش بامثبت گرایی به عمل صالح می یابد.

 

ویل لکل همزه….سوره همزه بانکوهش عیب جوی، انسان بااخلاق به سمت پرهیزازهرگونه عیب جویی فرامی خواندکه دراصلاح اخلاق مفیدمی باشد.

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)