وبلاگ

:
همانطور که از عنوان این تحقیق بر می آید ما در اینجا به دنبال تبیین بحث حق بازفروش کالا در فقه و سپس در نظام حقوقی کشور ایران می باشیم.
شیوۀ بیان این تحقیق بصورت تحلیلی – توصیفی و شیوۀ گردآوری مطالب بصورت کتابخانه ای می باشد.
هدف از این تحقیق تبیین موارد قابل بحث در فقه اسلامی و قوانین موضوعه کشور بصورت خلاصه می باشد تا علاوه بر آشنایی بیشتر و تسلّط بهتر خواننده با مفاد این مواد، زوایای مختلف آن بیشتر روشن گردد.
در این نگارش سعی شده تا چینش مطالب صحیح باشد و حفظ امانت منابع در آن رعایت شود ولی شاید به دلیل گستردگی منابع، علیرغم میل نگارنده مواردی از قلم افتاده باشد که پوزش می طلبم.
در فصل اول به تعریف مفاهیم کلی خواهیم پرداخت و سپس مروری خواهیم داشت بر تاریخچه و پیدایش حق بازفروش کالا در برخی نظام های حقوقی؛ در فصل دوم مباحث مطروحه در فقه از گذشته تا حال تبیین می گردد و فصل قواعد فقه پرداخته شده و در فصل چهارم به قوانین موضوعه کشور خواهیم پرداخت تا در نهایت به نتیجه ای مطلوب برسیم.
از تمامی بزرگواران تقاضا می گردد تا با پیشنهادها و انتقادهای سازندۀ خویش ما را در ارائه هرچه بهتر این اثر یاری نمایند.

 

امید است این تحقیق بعنوان عمل خیری در پیشگاه خداوند مورد قبول قرار گیرد. پیشاپیش از تمام دوستانی که با انتقادها و پیشنهاد های سازندۀ خویش، ما را در ارائه هرچه بهتر این اثر یاری نمایند تشکر می نماییم.
 
1 – بیان مسئله تحقیق:
مطابق تمامی قوانین موجود در همه نظام های حقوقی و به حکم عقل، بایع مکلف است کالای فروخته شده را به خریدار تسلیم کند و مشتری نیز مکلف به پرداخت ثمن معامله و تحویل گرفتن کالای خریداری شده می باشد. اما گاه اتفاق می افتد که متبایعین از انجام تعهدات قراردادی خود امتناع نموده و موجب تحمیل ضرر به طرف مقابل می شوند. پرسش این است که اگر هر یک از بایع و مشتری از انجام تعهدات خویش سر باز زنند و موجب گردند مبیع در اختیار طرف مقابل باقی بماند، نگهدارنده در چه مواردی و تا چه زمانی مکلف است مبیع را نگه دارد و آیا او همواره باید کالا را نگه دارد یا اینکه در مواردی می تواند یا ملزم است کالا را بفروش برساند؟ به همین دلیل امروزه برخی از نظام های حقوقی جهت حفظ حقوق فروشنده در مقابل نقض تعهدات مشتری، ضمانت اجرایی را تحت عنوان حق بازفروش کالا در نظر گرفته اند و طی آن فروشنده می تواند با فروش مبیع به وضعیت بیع خاتمه دهد.
جنبه های مبهم و مجهول این موضوع این است که در فقه و بتبع آن در حقوق ایران به حق بازفروش مبیع اشاره ای نشده اما با چند مورد از  نهادهای حقوق داخلی همچون خیار تأخیر ثمن (ماده 402 قانون مدنی)، متصدی حمل و نقل (ماده 384 قانون تجارت) و یا با مباحثی همچون اصل لاضرر یا بحث تقاص در فقه قابل مقایسه می باشد و برخی این حق را در حقوق داخلی قابل توجیه می دانند.(صفایی و دیگران، 1384، ص 440)
در این پایان نامه سعی خواهد شد تا ابتدا به بررسی مختصری درباره سیر تاریخی ایجاد این حق و چگونگی آن در نظام های حقوقی که آن را برسمیت شناخته اند پرداخته شود و سپس به چگونگی و امکان وجود آن در فقه بپردازیم و در آخر امکان انطباق آن با حقوق موضوعه ایران مورد واکاوی قرار خواهد گرفت.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

:
در عصر کنونی و در زمان حاضر اکتشافات و اختراعات گوناگون موجب تغییر و پیشرفت های شگرفی در زندگی انسانِ قرنِ 21 شده است. امّا این تکنولوژی ها به موازات نکات مثبت و مزایایی که برای بهبود کیفیت زندگانی بشر به ارمغان آورده اند، به جهت ماهیت دوگانه ای که دارند، درصورت استفاده مغرضانه و با سوء نیّت از سوی افراد سودجو، می توانند آسیب هایی جدّی و جبران ناپذیری برای افراد و اجتماع داشته باشند که پیش از این و با توجّه به امکانات موجود غیر ممکن می نمود. چنانچه این اعمال در حوزه جرایم منافی عفّت انجام شود، با توجّه به غیر ملموس بودن آنها در مقایسه با جرایم منافی عفّت كلاسیك، موضوع بسیار پیچیده تر از پیش خواهد بود و بررسی چگونگی برخورد و پیشگیری از جرایم منافی عفّت مبتنی بر گوشی های هوشمند، یکی از شقوق قابل ملاحظه در این زمینه محسوب می گردد که موضوعی جدید می باشد و همچنین از نظر آمار وقوع، گسترش فراوانی در اقصی نقاط جهان و از آن جمله ایران داشته است و بررسی راهکارهای مبارزه و پیشگیری از آن، موارد قابل تأمّل و مثبتی را در این زمینه روشن می گرداند. ایران از كشورهایی محسوب می گردد كه با تأخیر، در زمینه جرم انگاری جرایم محیط سایبر اقدام نمود و در این زمینه تا رسیدن به جایگاه مناسب، مسیری طولانی را باید سپری نماید. البته در این زمینه اقدامات مجدّانه ای انجام شده است و بطور حتم با بهبود قوانین و آموزش افراد و با توجّه به زمینه های مذهبی و فرهنگی كشور ایران، در آینده ای نزدیک شاهد نتایج قابل قبولی خواهیم بود.
 
واژگان کلیدی:
جرم انگاری، گوشی های هوشمند، جرایم منافی عفّت، مجازات، قوانین موضوعه
 
مقدّمه
بررسی جرایم گوناگون، شیوه برخورد و پیشگیری نسبت به آنها از گذشته تا حال مورد توجّه دانشمندان و فلاسفه حقوق کیفری بوده است و در هر زمان و به دلایل مختلف، بر جنبه ای خاص از موضع تأکید بیشتری صورت گرفته است. در دوره ای به جرم و برخورد با آن، در دوره دیگر مجرم و در دوره بعد این جامعه بود که هدف و غایت بررسی ها را به خود معطوف نموده بود. (گیدنز، 1383: 153)
موضوع جرایم منافی عفّت نیز از این امر مستثنی نبوده و نیست و به دلیل اهمّتی که دارد از دیرباز مورد توجّه اندیشمندان در رشته های مختلف بوده است و در علوم مختلف به آن پرداخته شده است. گاه مورد بررسی علم اخلاق بوده است، گاه در عرفان از آن دم زده اند یا در علوم زیستی از آن سخن می گشایند و یا در علم روانشناسی مورد بحث است یا دستمایه ای برای رشته ادبیات تا داستانی باشد برای مطالعه خوانندگان. (صفاری، 1380: 280 – 281)
در رشته حقوق نیز از این موضوع سخن ها به میان آمده است امّا هنوز تعریفی جامع و مانع و روشن از این موضوع در هیچکدام از قوانین یا در تحریرات حقوقی یافت نمی شود که مورد پذیرش عموم اندیشمندان واقع گردیده باشد.
برخی با بیان دلایلی روشن و در مواردی منطقی معتقدند که اعمال منافی عفّت تنها نوعی انحراف هستند که می توانند پیش زمینه ای برای وقوع برخی جرایم باشند و نباید آنها را بی مهابا جرم انگاری نمود.(علیزاده، 379: 31 – 36 و خاوری، 1384، 1: 266)
ولی با بررسی نگارش های مختلف در این زمینه می توان به این نکته پی برد که با وجود اهمّیت این قضیه در اجتماع و زحماتی که اندیشمندان در رشته های مختلف علمی برای روشن شدن موضوع متحمّل گشته اند، هنوز موضوع نیاز به بررسی های بیشتر دارد بخصوص در عصر حاضر و پیشرفت های شگرفی که در جامعه در زمینه ارتباطات رخ داده است و هر روز گسترش بیشتری می یابد و بر موضوع ارتکاب اعمال خلاف عفّت دامن می زند.
 
1- بیان مسأله تحقیق
عصر حاضر را باید عصر تکنولوژی و فناوری اطلاعات (Information technology = IT) دانست و باید پذیرفت که این تکنولوژی وارد اجتماع و در دسترس عموم مردم قرار گرفته است و در واقع جزئی لاینفک از زندگی امروز ما را تشکیل می دهد و توانسته است در بسیاری مواقع به استفاده کنندگان خویش سود رسانیده و علاوه بر افزایش سرعت، توانسته است بسیاری از هزینه های جاری را کاهش دهد.
در چند سال اخیر علم نسبت به گذشته پیشرفت های زیادی نموده است و قابل مقایسه با قبل نیست و آنچه امروزه با آن مواجه هستیم

 چیزی ورای تصوّر افراد عادی است كه شاید تنها در آثار تخیلی با چنین مواردی مواجه بودیم. یکی از تکنولوژی هایی که در چند ده سال اخیر بسیار مورد توجّه و استفاده عموم و آحاد مردم قرار گرفته است، تلفن بوده است. تلفن در آغاز بصورت ابتدایی و تنها برای انتقال صوت مورد بهره برداری قرار می گرفت ولی به مرور بر امکانات آن افزوده گشت و قابلیت حمل را دارا شد. در ابتدا که تلفن همراه وارد بازار عرضه و تقاضا گردید به دلیل قیمت بالای آن، تنها گروه کمی قادر به تهیه آن بودند لیکن به مرور و با پیشرفت تکنولوژی و با تعدیل قیمت آن و ازدیاد آن قانون گذار با جرائمی همچون مزاحمت های تلفنی یا شنود غیر قانونی مواجه گردید و اقدام به جرم انگاری و مجازات مرتکبین نمود. پس از مدّتی شرکت های تولید کننده، توانایی ضبط و پخش صوت را به آن افزودند؛ ولی پیشرفت در این زمینه به همین نقطه ختم نشد بلکه پس از چندی امکان ضبط و پخش تصاویر نیز به آن اضافه شد و حتّی کیفیت دوربین های موجود در گوشی های همراه به دوربین های حرفه ای نزدیک شد. جالب است بدانید كه طبق مدارك و شواهد موجود، اولین فیلم بلند تاریخ سینمای جهان كه با دوربین یک گوشی (مدل NOKIA N8) ساخته شد، فیلمی بوده است با نام Olive (زیتون) كه در سال 1390 توسّط كارگردانی ایرانی به نام هومن خلیلی در آمریكا كلید خورد. (سرویس خبری سایت تخصصی اطلاعات موبایل بازیابی شده در تاریخ 17/09/1390 ساعت 15:42 به آدرس: www.gsm.ir/news/show/8376) در ادامه قابلیت نصب انواع نرم افزار و در نهایت قابلیت انتقال اقسام مختلف داده ها و اطلاعات را بصورت بی سیم در خود گنجانید. بطور دقیق تر، در زمان کوتاهی تکنولوژی های جدیدی مانند دوربین و بلوتوث وارد این عرصه گردید و شاهد جرائمی جدید در این حوزه بودیم؛ لیکن به دلیل سرعت بالای پیشرفت علم و تکنولوژی و با توجّه به عدم نگارش قانون جامعی در این زمینه، با تکنولوژی روزآمدتری به نام گوشی های هوشمند (smartphone) مواجه هستیم. گوشی هایی با دوربین هایی با کیفیت، حافظه های چند گیگابایتی و قابل ارتقا، قدرت و توانایی های در اندازه رایانه و امکانات ارتباطی بی سیم مخابراتی که با توجّه به قیمت های قابل خرید و امکانات بالای خود، می توانند در دسترس بسیاری از مجرمین تازه کار یا باسابقه قرار گیرند. امکان ارتباط و انتقال داده ها بصورت بی سیم در ابتدا برای چند سانتی متر مقدور بود اما با گذشت زمان این فناوری نیز پیشرفت کرد و با اتصال به محیط مجازی اینترنت، در حال حاضر این توانایی جدید حد و مرزی برای خود نمی شناسد.

یک فرد در آن واحد می تواند درون گوشی خود یک کتابخانه تخصصی برای مطالعه داشته باشد، فیلم یک کنسرت (concert) را ببیند یا حتّی اقدام به کسب و کار در فضای مجازی اینترنت با سایر کشورها بنماید! امّا متأسفانه این گوشی های جدید هوشمند (SmartPhone) همچون اسلاف خود به موازات استفاده های مطلوب خویش، موجب نگرانی های بسیاری نیز شده اند؛ زیرا همانگونه که می توان از امکانات فراوان آنها در راه صحیح بهره برداری نمود، ممکن است این امکانات از سوی یک فرد برای انجام یک رفتار ضد اجتماعی و تسهیل در انجام یک جرم مورد استفاده قرار گیرد.
فرض مذکور در حال حاضر از یک نظر فراتر رفته است و در عمل، قضات در بسیاری از موارد با جرائمی روبرو می شوند که از طریق این تکنولوژی جدید بوقوع پیوسته است و کاملا با شکل و سیاق سنّتی و بدوی خویش متفاوت است و اصلاً قابل مقایسه با گذشته نیست؛ زیرا اولاً قدرت و توانایی ایجاد صدمه در آن بسیار رشد نموده است و ثانیاً در برخی مواقع با جرایمی مواجه می شویم که هر روز بر وسعت آن افزوده می شود و درواقع استمراری همیشگی دارد و قابل توقف نیست. مثلاً تصویری نامأنوس از فردی نامحرم، به دلایل و طرق مختلف به دست مجرم می رسد و او نیز آن را از راه های گوناگون مثل: اینترنت، شبکه های گفتگوی مجازی، بلوتوث و غیره به اشتراک می نهد و سایر افراد نیز پس از دریافت، آگاهانه یا غیر آگاهانه آن را دوباره منتشر می کنند و درواقع امکان توقّفی برای آن، چندان محتمّل نیست!
همچنین تعاریف سنّتی و کلاسیک پیشین، توان کافی برای توصیف جرائم مذکور را ندارند؛ زیرا جرائم ارتکابی از این طریق، در عین داشتن شباهت به شکل سنّتی خود، تفاوت های عمده ای نیز با آن دارند و لذا از لحاظ چگونگی کشف و اثبات نیز شرایط ویژه ای را طلب می کنند.
جرائم منافی عفّت در جامعه و در میان سایر جرائم ارتکابی دارای جایگاه ویژه ای می باشد. اینگونه جرائم در بیشتر موارد به دلیل آمیختگی تنگاتنگ با آبروی افراد، از دیگران مخفی می گردد و تنها شمار اندکی از اینگونه جرائم به دادگاه ها و محاکم قضایی راه می یابند و آمار دقیقی از نسبت جرایمی كه اعلام می شود در مقایسه با جرایمی كه واقع شده است وجود ندارد. همینطور به فرض طرح دعوی در محاکم قضایی، به دلیل مشکل بودن اثبات آن ها از طریق ادله شرعی و قانونی، متّهم در بسیاری مواقع با حکم منع تعقیب مواجه خواهد گردید. (اجلالی، 1381: 110-127)
دلایل متفاوتی نیز برای سخت گیری زائدالوصف قانون گذار برای راه های اثبات این جرائم ذکر شده است تا جایی که برخی آنچنان به دید انکار به این قضیه می نگرند که پنداشته اند این سختگیری از آن جهت بوده است که اسلام خواسته است اینگونه جرائم تا جای ممکن اثبات نشود و دلایلی را نیز برای این عقیده خویش ذکر می نمایند که بسیار قابل تأمّل است.(حدادزاده نیری، 1388: 117) مانند آیه 12 سوره مبارکه حجرات که در بخشی از آن خداوند با لحنی آمرانه خطاب به مؤمنان می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا …» که تأکید گروه مذکور در آیه فوق بر واژه «لَا تَجَسَّسُوا» می باشد. همچنین روایاتی نیز در این زمینه وارد شده است مانند روایت جوانی که نزد امیرالمؤمنین علی(ع) اعتراف به لواط کرد و ایشان او را منع می نمود که با کمی تفاوت در الفاظ در کتب فروع كافى، عین الحیاة، ثمرات الانوار و منهاج الدموع آمده است. لیکن مشهور چنین است که این سختگیری نشانه احترام بسیار به شخصیت افراد می باشد تا کسی نتواند بدون دلایل کافی دیگران را متّهم نموده و محکوم نماید تا از این رهگذر آسایش و امنیت در اجتماع حاکم گردد.(حرّ العاملی، 1374، 28: 162)
به هر ترتیب این تحقیق قصد دارد تا جرائم منافی عفت مبتنی بر گوشی های هوشمند را از جهات مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار دهد تا پس از بررسی هایی که انجام می گردد و با توجّه به نتایج به دست آمده، به پرسش های مطروحه در این زمینه، پاسخ هایی متناسب و درخور شأن خواننده ارجمند ارئه نماید.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

:
در حال حاضر ابزارهای مالی گوناگونی طراحی و در بازارهای مالی وجود دارد و آنها تسهیل و گسترش تجارت و مدیریت ریسک خرید و فروش و همچنین افزایش کارایی بازار می باشد. یکی از این راه ها، ایجاد بورس ها در سراسر جهان می باشد. کشور ایران نیز در جهت نیل به این مهم در سال های گذشته اقدام به ایجاد بورس اوراق بهادار نمود و پس از آن و برای پیشرفت بهتر، اقدام به تأسیس بورس کالا نمود و سعی دارد تا با عرضه محصولات گوناگون و ایجاد بسترهای مناسب برای ارائه محصولات بیشتر، تجارت و اقتصادی پویا را برای کشور حاصل نماید.از مباحثی که باید در اینگونه بازارهای نوظهور که همچون بازارهای گذشته قدمتی چند هزار ساله ندارند، به آنها توجّه کرد؛ مسأله قانون گذاری و توجّه به حقوق افراد در بورس می باشد. لذا سعی شده تا علاوه بر آشنایی کلی با بورس و تاریخچه آن، چگونگی معاملات و برخورد افراد در بورس مورد بررسی قرار گیرد.
 
واژگان کلیدی:
بورس، بورس کالا، کارگزار، حقوق قرارداد
 
مقدّمه
همانطور که از عنوان این تحقیق بر می آید ما در اینجا به دنبال تبیین بررسی ماهیت و آثار و احکام حقوقی معاملات در بورس کالا می باشیم.
شیوه ی بیان این تحقیق بصورت تحلیلی- توصیفی و شیوه ی گردآوری مطالب بصورت کتابخانه ای می باشد.
هدف از این تحقیق واکاوی و بررسی موارد موجود در قوانین بورس کشور بصورت خلاصه می باشد تا علاوه بر آشنایی بیشتر و تسلط بهتر خواننده با مفاد این مواد، زوایای مختلف آن بیشتر روشن گردد.
در این نگارش سعی شده تا چینش مطالب صحیح باشد و حفظ امانت منابع در آن رعایت گردد ولی شاید به دلیل گستردگی منابع، علیرغم میل نگارنده مواردی از قلم افتاده باشد که پوزش می طلبم.
در فصل اول به مفاهیم و مبانی نظری پژوهش خواهیم پرداخت و سپس مروری خواهیم داشت بر بورس و انواع آن و بالاخص بورس کالا در ایرانو در پایان فصل اول به مزایای بورس می پردازیم و نگاهی خواهم داشت به آینده بورس و بالاخص آینده بورس کالا در کشورهای مختلف تا پایه های نظری تحقیق را بطور کامل بیان نموده باشیم و امید است پس از اتمام فصل اول خواننده گرامی با مفاهیم بورسکالا به

 اختصار آشنا گردد. در فصل دوم و سوم به سئوالات و فرضیه های تحقیق می پردازیم بدین نحو که ابتداماهیت قراردادهای بورسی را مورد بررسی قرار می دهیمو در فصل سوم نهاد کارگزاری بورس را مورد مطالعه قرار خواهیم داد تا در نهایت به نتیجه ای مطلوب برسیم.

پیشاپیش از تمامی بزرگوارانی که با پیشنهادها و انتقادهای سازنده ی خویش ما را در ارائه هرچه بهتر این پژوهش یاری می نمایند کمال تشکر و قدردانی را دارم.
امید است این تحقیق گامی باشدهر چند کوچک در جهت غنای هر چه بیشتر علم حقوق در کشور عزیزمان ایران و بعنوان عمل خیری نزد ایزد منان مورد قبول قرار گیرد.
 
1- بیان مسأله تحقیق
در گذشته بازارها دارای شکل و شمایلی خاص نبودند لیکن به مرور و با گذشت زمان محلهایی با با اشکالی خاص ایجاد شدند که اکثر افراد برای خرید و فروش و کسب سود یا تامین نیازهای خویش راهی آن می شدند. امروزه اقتضای زمان چنین بازرهایی را بر نمی تابندو در کنار وجود بازارهای قبلی مکان هایی موسوم به بورس جهت خرید و فروش کالاها در حجم وسیع ایجاد گردیده است.
بورس، در اصطلاح علم اقتصاد، مکانی است که کار قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می گیرد و به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار است.
در اصطلاح علم اقتصاد، به بازار تشکیل یافته ای که در آن کالا یا کالاهای معینی مورد معامله قرار می گیرند بورس کالا گفته می شود. کالاها در بازار بورس به شکل انبوه موجود نیستند تنها نمونه هایی از آنها در این مراکز نگه داری می شود. بورس ها کالاهای استانداردی را پذیرش می کنند و اشخاص از طریق کارگزاران معاملاتی را انجام می دهند که می تواند بصورت نقدی یا مشتقات مبتنی بر کالا باشد. کالاها در انبارهای تحت نظارت بورس ها نگهداری می شود و بورس ناظر بر مبادلات، تسویه و تحویل کالاهاست. عمده ترین کالاهای مورد معامله در بورس های کالا عبارتند از گندم، جو، قهوه، کاکائو، آهن، مس، زغال سنگ، نفت، پنبه، چرم، مواد شیمیایی و مواد خام و کالاهای واسطه ای نیز در بورس کالا مورد معامله قرار می گیرند. مهمترین مزیت ناشی از بورس کالا امکان پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز استف بدین ترتیب بازرگانان به کمک بورس کالا می توانند ریسک خود را در واردات و صادرات کالاها و مواد اولیع به حداقل برسانند. همچنین بورس کالا وجب شفافیت در قیمت گذاری کالاهای پذیرش شده نیز می شود.
بورس ایران در سال 1346 راه اندازی شد و سپس در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه، که مطابق با آنها شورای عالی بورس موظف به راه اندازی و گسترش بورس های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور 1382 (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور 1383 آغاز به فعالیت کردند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1 آذر 1384، مجلس شورای اسلامی، و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر 1385 با در هم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر 1386 کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. بورس کالای ایران به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران می پردازد و راه اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه های پیش روی خود دارد.
قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (1 آذر 1384) اصلی ترین قانون حاکم بر اوراق بهادار و بورس های ایران است. این قانون مشتمل بر 60 ماده و 29 تبصره در جلسه عادی روز سه شنه، 1 آذر 1384، مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در 2 آذر 1384 به تایید شورای نگهبان رسید و طبق ماده 2 این قانون، در راستای حمایت از حقوق سرمایه گذاران و با هدف سامان دهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون، شورای عالی بورس و اوراق بهادار و سازمان بورس و اوراق بهادار – به عنوان ارکان اصلی اوراق بهادار ایران – با ترکیب، وظایف و اختیارات مندرج در این قانون تشکیل می شود.
بورس از طریق جذب و به کار انداختن سرمایه های راکد، حجم سرمایه گذاری در جامعه را بالا می برد. بورس بین عرضه کنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار می کند و معاملات بازار سرمایه را تنظیم می نماید. هم چنین با قیمت گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمت ها جلوگیری می کند. بورس مردم را به پس انداز تشویق و بدین وسیله باعث به کارگیری پس انداز مردم در فعالیت های اقتصادی می شود. بورس سرمایه لازم برای اجرای پروژه های دولتی و خصوصی را فراهم می آورد لیکن هنوز اکثر افراد تفاوت بین انواع بورس را به درستی نمی دانند و آگاه نیستند که برای تامین کدام نوع از نیازهای خویش بهتر است به بورس مراجعه نمایند یا قوانین مربوط به بورس را چگونه باید تفسیر کند!
الاایحال بنظر می رسد علیرغم پژوهش های انجام شده بر روی این پدیده در رشته حقوق، اقتصاد، حسابداری، فقه و حتّی روانشناسی آنگونه که بایسته و شایسته است به زوایای مختلف این پدیده پرداخته نشده است. نگارنده در این پایان نامه قصد دارد تا به فراخور توان، برخی از زوایای تاریک این مسئله حقوقی – بازرگانی مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

و بیان مسأله

بیماری قلبی-عروقی[1] (CVD)، یک مشکل سلامت عمومی در کشورهای توسعه­یافته شامل ایالات متحده و اروپا است. برای دهه­ها CVD، علت اصلی مرگ و میر و ناتوانی در غرب محسوب می­شد و اخیراً پیشرفت­هایی در درمان­های غیر جراحی، نظیر آنژیوپلاستی[2] و پیشرفت­هایی در مدیریت پزشکی صورت گرفته است (راجر، دی اسکریمین، بوریل و فاربس[3]، 2011). این بیماری یکی از عمومی­ترین و پرهزینه­ترین بیماری­ها محسوب می­ شود. نزدیک به 80 درصد مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی- عروقی و 87 درصد از ناتوانی­ها در حال حاظر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین اتفاق می­افتد (ردی[4]، 2004). آخرین برآورد انجمن قلب امریکا[5] تخمین زده است که یک سوم امریکایی­های بزرگسال، نزدیک به 80 میلیون نفر، بعضی از اشکال CVD، فرم­های عمومی­تر آن شامل پرتنشی[6] (افزایش فشار خون)، تنگی عروق کرونری[7]، درد قفسه سینه[8] و سکته قلبی[9] را نشان می­دهند. داده ­های مرگ و میر، تخمین زده اند که C­V­D علت اصلی در 3/36% مرگ در سال 2004 بوده است (رزموند، فلِجل، فرایدی، فورِی، گو و همکاران[10]، 2007). در سال 2007 هزینه­ های مستقیم و غیر مستقیم CVD 8/431 بیلیون دلار برآورد شده است (اسمیت و بلومنتال[11]، 2011).

 

داده ­های مطالعات آینده نگر نشان می­دهد که عوامل خطر­CVD  (مثل پرتنشی، دیابت، عدم فعالیت فیزیکی[12]) نقش مهمی در رشد بیماری کرونری قلب بازی می­ کنند. مطالعات کنترل شده از 52 کشور، تغییرپذیری عوامل خطر را برای بیش از 90% خطرات اصلی بیماری کرونری قلب نشان می­دهد. این عوامل شامل سیگار کشیدن، سطوح چربی خون غیر­طبیعی­،­ پرتنشی، دیابت، چاقی درون بطنی[13]، عدم فعالیت فیزیکی، مصرف روزانه میوه و سبزی کم، استفاده زیاد از الکل و عوامل روانشناختی[14] می­ شود (رزموند و همکاران ، 2007، یوسوف، هاوکن، آنپو، دنس و اوزوم[15]، 2004).

 

به­علاوه، برخی پژوهش­ها روی عوامل خطر روانشناختی برای CVD مثل افسردگی (لیچمن، بیگر، بلومنتال، فراشور- اسمیت، کافمن و همکاران[16]­، 2008)، حمایت اجتماعی[17] (لِت، بلومنتال، بابیک، استرومن، رابینز و همکاران[18]، 2005) و خصومت[19] (چیدا و استپتو[20]، 2009) متمرکز شده اند. بسیاری از پژوهش­ها نقش عوامل خطر رفتاری و روانشناختی را در همه­ گیری­شناسی[21] و بیماری­زایی[22] CVD در نظر گرفته اند (موسلمن، ایونس و نمروف[23]، 1998؛ شر[24]، 1999؛ اورسانو، اپشتاین و لازر[25]، 2002). در کنار عوامل خطرزای سنتی بیماری قلبی که ذکر شد­،­ اخیراً علاقه به شخصیت به ­عنوان عامل خطری در پیش آگهی طولانی مدت بیماران قلبی مطرح شده است (دنولت، ویس و براتسرت[26]،2000). یکی از تأثیرگذارترین این عوامل، الگوی رفتاری نوع  A است که شامل جاه طلبی[27]، پرخاشگری، رقابت جویی، بی تابی[28]، تنش عضلانی، گوش بزنگی[29]، چابکی و سبک کلامی تلقینی، رنجش، خصومت، و افزایش بالقوه خشم می­ شود. افراد نوع A در خطر فزاینده رشد بیماری قلبی هستند (موسلمن  و همکاران، 1998).

 

اخیراً سازه شخصیتی جدیدی، با عنوان نوع[30]D پیشنهاد شده است. این سازه نتیجه بررسی سبک های مقابله ای مردانی با بیماری قلبی است. شخصیت نوعD  یا “آشفته” با ترکیبی از دو سازه شخصیتی: عاطفه منفی[31] (NA) و بازداری اجتماعی[32] (SI)، مشخص می­ شود (پدرسن و دنولت[33]،2006؛ دنولت، ­2005). عاطفه منفی تمایل به تجربه هیجان­های منفی به طور ثابت، از قبیل بی قراری و ملالت[34]، بیم[35]و تحریک پذیری[36] در تمام زمان­ها و موقعیت هاست، در حالی­که بازداری اجتماعی، تمایل به بازداری بیان هیجان­ها، سطوح بالای تجربه ناایمنی در موقعیت­های اجتماعی و کنترل خودآشکارسازی[37] به طور افراطی از ترس عدم رضایت[38] دیگران است (دنولت و همکاران، 2000). شخصیت نوع  Dنسبتاً شایع است؛ برآوردها دامنه­ای از 21% در جمعیت عمومی تا 28% در  بیماران قلبی- عروقی و 53% در افراد دارای فشار خون بالا را نشان می­دهد (دنولت، 2005).­ نظریه پردازان نوع D معتقدند که تأثیر هم افزایی[39]NA  بالا با SI بالا، سلامت کمتر و بویژه پیش­آگهی قلبی ضعیف تر را پیش بینی می­ کنند (دنولت، پدرسن، رینتس و کنرادس[40]، 2006). بررسی­های نظامدار­ در میان بیماران قلبی- عروقی (دنولت، شیفر و اسپک[41]،2010) بیماران غیر قلبی-عروقی (ملس و دنولت[42]، 2010الف) و افراد سالم (ملس و دنولت،2010ب) نشان می­دهد که شخصیت، پیش بینی کننده پایدار و قوی اختلال در کیفیت زندگی و سلامت روانی در افراد است. مطالعات قبلی مؤید این نکته است که نوع D، بیماری قلبی سخت را پیش بینی می­ کند و ممکن است با شاخص ­های روانشناختی و فیزیولوژیکی پیش­آگهی بد در بیماران قلبی مرتبط باشد. برای مثال، بیماران نوع D با بیماری ایسکمی قلبی[43] نمره بیشتری در فرسودگی حیاتی[44]، قطع نظر از متغیرهای دیگر، دریافت می­ کنند (پدرسن و میدل[45]، 2001). در یک مطالعه پی­گیری 6-10 ساله، بیماران قلبی که به عنوان نوع D طبقه بندی شدند، در مقایسه با بیماران غیر نوع D، 4 برابر بیشتر در معرض خطر مرگ قرار داشتند (دنولت، سیس، استروبان، رامبوتز ، گیلبرت و همکاران[46]، 1996).

 

اگرچه شواهد فزاینده ای فرض می­ کنند که ارتباط بالقوه ای بین نوع D و بیماری قلبی وجود دارد، این که چه مکانیسم­های خاصی شخصیت نوع D را به بیماری قلبی مرتبط می­ کند، مبهم و ناشناخته است. این مکانیسم­ها ممکن است (الف) به طور مستقیم از طریق عوامل روانی- فیزیولوژیکی مثل واکنش­های قلبی- عروقی یا (ب) به طور غیر مستقیم از طریق به واسطه متغیرهای روانی- اجتماعی عمل کنند. شواهد از مورد (الف) که توسط هابرا، لیندن، آندرسون و وین برگ[47] (2003) تدوین شده است، حمایت می­ کنند که نشان می دهد که مؤلفه­ های نوع D – NA و SI – با تغییر ضربان قلب و افزایش فشارخون در مردان سالم مرتبط هستند. رفتارهای مرتبط با سلامت یک واسطه آشکار را بین نوع D و بیماری نشان می­دهند. بیماران نوع D ممکن است به احتمال بیشتری رفتارهای ناسازگار با سلامت مثل سیگار کشیدن، ورزش نکردن و داشتن رژیم غذایی نامناسب را انجام دهند. بنابراین نوع D شخصیت می تواند به پیش آگهی ضعیف تر در بیماران قلبی- عروقی، از طریق سبک زندگی انتخاب شده، منجر شود. در تبیین مکانیسم­های بالقوه بین نوع D و بیماری، نه تنها ارتباط بین نوع D و رفتارهای سالم مهم است، بلکه این نکته نیز باید در نظر گرفته شود که نوع D یک عامل خطر برای سلامت ناچیز در جمعیت عمومی محسوب می­ شود (ویلیامز، اوکونر، هوارد، هوقس، جانسون و همکاران[48]، 2008). پدرسن، لموس، ون وورن، لیو، دیمن و همکاران[49] (2004) در مطالعه شان روی بیماران قلبی، به این نتیجه رسیدند که بین نوع D و سیگار کشیدن رابطه وجود دارد. افراد با نوع D به احتمال بیشتری در مقایسه با افراد غیر نوع D (37% در مقابل 29%) سیگار می­کشند. به علاوه آنها از نظر اجتماعی بازداری می­شوند و کمتر احتمال دارد که رفتارهای ارتقا دهنده سلامت را بکار بگیرند (کیرکالدی، شفارد و سیفن[50]، 2002). مکانیسم دیگری که ممکن است نوع D روی پیامدهای مرتبط با سلامت اثر بگذارد از طریق حمایت اجتماعی است که هم به تعداد برخوردهای اجتماعی شخص و هم به کیفیت آنها اشاره دارد. افراد نوع D در مقایسه با افراد غیر نوع D سطوح بالاتری از بیگانگی اجتماعی ادراک شده را تجربه می­ کنند (دنولت و همکاران، 2006) که درنهایت می ­تواند به حمایت اجتماعی کاهش یافته منجر شود. تعدادی از مطالعات نشان می­ دهند که حمایت اجتماعی برای وضعیت سلامت مطلوب ضروری است. برای مثال بین حمایت اجتماعی و مرگ ومیر ارتباط معکوسی وجود دارد که نشان می­دهد افراد با سطوح بالاتر حمایت اجتماعی، پیامدهای سلامتی بهتری را نشان می­دهند. در واقع فقدان حمایت اجتماعی یکی از قوی­ترین عوامل خطر برای بیماری قلبی است (شاریورز و دی ریدر[51]، 2000).

 

نوع شخصیتی D، با درماندگی روانشناختی در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر[52] (CAD)، شامل نشانه­ های بیگانگی اجتماعی[53] و افسردگی (شیفر، پدرسن، ویدرشون، هندریک، وینتر و همکاران[54]، 2005)، خشم و اضطراب (چیداو استپتو، 2009)، بدبینی[55](کولا، آسیماکوپولا، اسکینر، اسپیمپولو، مارش و همکاران[56]، 2007) و فرسودگی حیاتی (پدرسن و میدل، 2001) رابطه دارد. افراد با شخصیت نوع D از مقابله ناهنجار در پاسخ به بیماری استفاده می­ کنند. این راهبرد مقابله، واسطه ای بین شخصیت نوع D و سلامت محسوب می­ شود (یو، چن، ژانگ و لیو[57]، 2010). بنابراین، شخصیت نوع D می ­تواند از طریق تأثیر گذاری بر انتخاب و شیوه ­های سبک زندگی، به پیش آگهی ضعیف تر در بیماران مبتلا به CVD منجر شود (ملس و دنولت، 2010ب).

 

از سوی دیگر، تحقیقات رابطه بین خشم[58] (به عنوان یکی از مؤلفه­ های عواطف منفی در شخصیت نوع D) و احساسات مربوط به خشم با افزایش بیماری قلبی- عروقی را نشان می­دهد. خشم یک هیجان بنیادی است که به عنوان حالت احساسی منفی در ارتباط با ارزیابی شناختی، تغییرات روانشناختی و تمایل به عمل تعریف می­ شود (کاسینو و ساکودالسکی[59]، 1995). خشم شامل عقاید خود- توجیهی یا مقصر دانستن دیگران تعریف می­ شود (راستینگ و نولن- هاکسما[60]، 1998). وایدبک[61] (2006)، خشم را به عنوان یک هیجان طبیعی تعریف کرده و آن را ناراحتی شدید و پاسخ هیجانی به تحریک ارزیابی شده می­داند.

 

این فرض وجود دارد که مکانیسم­هایی به­واسطه خشم، خطر CVD را از طریق واکنش­های قلبی- عروقی[62] (CVR) مزمن به استرس، ایجاد می­ کنند (چیدا و استپتو، 2009). در حمایت از این فرضیه، تعدادی از مطالعات به رابطه بین خشم و واکنش­های قلبی- عروقی (CVR) برای استرس­های آزمایشگاهی، بخصوص تعارض­های بین شخصی، استناد می­ کنند (چیدا و استپتو، 2010؛ همر، اُدنل، ­لاهیری­ و استپتو[63]،2010). خشم با پیش آگهی ضعیف در بیماران تنگی عروق کرونری رابطه دارد (چیدا و استپتو، 2009) و به عنوان یک عامل خطرزا برای CAD محسوب می­ شود (بویل، ویلیامز، مارک، برامت، سیگلر و همکاران[64]، 2005). خشم می ­تواند ایسکمی قلبی و آریتمی­های بطنی را تحریک (برگ، لامپرت، جوسکا، بتسفورد و جین[65]، 2004؛ کوپ، کرانتز، نیرینگ، گاتدینر،کوئیگلی و همکاران[66]، 2004؛ لامپرت، شاسترمن، برگ، مک فرسون، بتسفورد و همکاران[67]، 2009) و حوادث نامطلوب قلبی را پیش بینی کند (دنولت و برتسرت[68]، 1998). این طور فرض می­ شود که در مورد آسیب زا بودن خشم، تفاوت­های فردی مطرح هستند (دنولت و پدرسن[69]، 2009) که ممکن است به نحوه تنظیم هیجان ارتباط داشته باشد. فرونشانی خشم شکلی از تنظیم هیجانی است که شامل بازداری از بیان احساس خشم می­ شود و با افزایش خطر CAD (دمبروسکی، مک دوگال، ویلیامز، هانی و بلومنتال[70]، 1985)، افزایش واکنش قلبی- عروقی (جان و گروس[71]، 2004)، کاهش تغییر پذیری ضربان قلب (بروس شت و تایر[72]، 1998)، و مرگ و میر قلبی (هاربورگ، جولیوس، کاچیروتی، گیلبرمن و شورک [73] ،2003)، رابطه دارد.

 

پاسخ­های قلبی-عروقی هم در مورد عوامل استرس زا و هم در مورد یادآوری بعدی همان عوامل (نشخوار[74]) دیده می­ شود (گلین، کریستنفلد و گرین[75]، 2002). یکی از راه­هایی که از طریق آن، پاسخ­­های فیزیولوژیک به عوامل استرس­زا بعد از حضور فوری آن ادامه پیدا می­ کند، بازگشت سطوح آن است. تعریف نشخوار شامل توجه متمرکز بر احساسات و افکار غم انگیز یا خشمگینانه است. نشخوار عبارت است از تمرکز منفعلانه و مکرر روی نشانه­ های شخصی پریشانی و اوضاع احاطه کننده این نشانه­ها که با افکار منفی، ناخشنودی، غمگینی و افسردگی رابطه دارد (نولن-هاکسما، 2000؛ وتکینز[76]، 2004). نشخوار خشم[77] همچنین با افزایش عاطفه منفی، افکار خودکشی، سازگاری ناکارامد، فشار خون بالا و افزایش پرخاشگری رابطه دارد (لیندن و هوگن[78]، 2004؛ بوشمن[79]، 2002؛ به نقل از بشارت و شهیدی،2010). پژوهش­ها نشان می­دهد که  نشخوار با پیامدهای منفی زیادی رابطه دارد. افرادی که نشخوار می­ کنند سطوح بالاتری از هیجان­های منفی را تجربه خواهند کرد (سگرستوم، تسائو، آلدن و کرسک[80]، 2000) و کنترل کمتری روی افکار غیر ارادی خود دارند (وتکینز، 2004).

 

با توجه به روابط تأیید شده عاطفه منفی و بازداری اجتماعی با متغیر تنگی عروق کرونری و همچنین خشم و نشخوار خشم با تنگی عروق کرونری این احتمال مطرح می­ شود که متغیرهای شخصیت نوع D از طریق خشم و نشخوار خشم، تعیین کننده تنگی عروق کرونر قلب باشند. مسأله اصلی پژوهش حاضر، بررسی این موضوع است که آیا متغیرهایی مثل خشم و نشخوار خشم می­توانند در رابطه بین عاطفه منفی و بازداری اجتماعی با شدت تنگی عروق کرونری، نقش واسطه ای داشته باشند؟

 

[1]. cardiovascular disease

 

[2]. angioplasty

 

[3]. Roger, D., De Scremin, L. G., Borril, J., & Forbes, A.

 

[4]. Reddy, K. S.

 

[5]. American heart association

 

[6]. hypertension

 

[7]. coronary aryery disease

 

[8]. chest pain

 

[9]. heart failure

 

[10]. Rosamond, W., Flegal, K., Friday, G., Furie, K., Go A, et al.

 

[11]. Smith, P. J., & Blumenthal, J. A.

 

[12]. physical inactivity

 

[13]. abdominal obesity

 

[14]. psychological factors

 

[15]. Yusuf, S., Hawken, S., Ounpuu, S., Danse, T., & Avezum, A.

 

[16]. Lichtman, J. H., Bigger, J. T., Blumenthal, J. A., Frasure- Smith, N., Kaufmann, P. G., et al.

 

[17]. social support

 

[18]. Lett , H.S., Blumenthal, J. A., Babyak, M. A., Strauman, T. J., Robins, C., et al.

 

[19]. hostility

 

 

[20]. Chida, Y., & Steptoe, A.

 

[21]. epidemiology

 

[22]. pathogenesis

 

[23]. Musselman, D. L., Evans, D. L., & Nemeroff, C. B.

 

[24]. Sher, L.

 

[25]. Ursano. R. J., Epstein, R. S., & Lazar, S. G.

 

[26]. Denollet, J., Vaes, J., & Brutseat. D. L.

 

[27]. ambitiousness

 

[28]. impatience

 

[29]. alterness

 

[30]. type-D

 

[31]. negative affectivity

 

[32]. social inhibition

 

[33]. Pedersen, S. S., & Denollet, J.

 

[34]. dysphoria

 

[35]. apprehension

 

[36]. irritability

 

[37]. self-expression

 

[38]. disapproval

 

[39]. synergistic

 

[40]. Denollet, J., Pedersen,s.s., Vrints, C. J., & Conraads, V. M.

 

[41]. Denollet, J., Schifer, A. A., &Spek, V.

 

[42]. Mols, F., & Denollet, J.

 

[43]. Ischemic Heart

 

[44]. vital exhaustion

 

[45]. Pedersen, S. S., &Middel, B.

 

[46]. Denollet.J., Sys, S. U., Stroobant, N., Rombouts, H., Gillebert, T. C., et al.

 

[47]. Habra, M. E., linden, W., Anderson, J. C.,& Weinberg, J.

 

[48]. Williams, L., O’Connor, R. C., Howard, S., Hughes, B. M., Johnson, D. W., et al.

 

[49]. Pedersen, S. S., Lemos, P. A., Van Vooren, P. R., Liu, T. K., Daemen, J., et al.

 

[50]. Kirkcaldy, B. D., Shephard, R. J., & Siefen, R. F.

 

[51]. Schareurs, K. M. G., & de Ridder, D. T. D.

 

[52]. coronary artery disease

 

[53]. symptoms of social alienation

 

[54]. schiffer, A. A., Pedersen, S. S., Widdershoven, J. W., Hendriks, E. H., Winter, J. B., et al.

 

[55]. pessimism

 

[56]. Koula, G., Asimakopouliu, T., Skinner, C., Spimpolo, J., Marsh, S., et al.

 

[57]. Yu, X., Chen, Z., Zhang, J., & Liu, Z.

 

[58]. anger

 

[59]. Kassinove, H., & Suckhodolsky, D. G.

 

[60]. Rusting, C. L., & Nolen- Hoeksema, S.

 

[61]. Videbeck, S. L.

 

[62]. cardiovascular reactivity

 

[63]. Hamer.M., O Donnell, K. Lahiri, A., & Steptoe, A.

 

[64]. Boyle, S. H., Williams, R. B., Mark, D. B., Brummett, B. H., Siegler, I. C., et al.

 

[65]. Burg, M. M., Lampert, R, Joska, T., Batsford, W., & Jain, D.

 

[66]. Kop, W. J., Krantz, D. S., Nearing, B. D., Gottdiener, J. S., Quigley, J. F., et al.

 

[67]. Lampert, R., Shusterman, V., Burg, M., McPherson, C., Batsford, W., et al.

 

[68]. Denollet, J., Brutsaert, D. L.

 

[69]. Denollet, J. Pedersen, S. S.

 

[70]. Dembroski, T. M., MacDougall, J. M., Williams, R. B., Haney, T. L., & Blumenthal, J. A.

 

[71]. John, O. P., & Gross, J. J.

 

[72]. Brosschot, J. F., & Thayer, J. F.

 

[73]. Harburg, E., Julius, M., Kaciroti, N., Gleiberman, L., & Schork, M. A.

 

[74].  rumination

 

[75]. Glynn, L. M., Christenfeld, & Gerin, W.

 

[76]. Watkins, E.

 

[77]. anger rumination

 

[78]. Linden, W., & Hogan, B. E.

 

[79]. Bushman, B. J.

 

[80]. Segerstorm , S. C., Tsao, J. C. I. , Alden, L. E. &Craske, M. G.

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل

امروزه، محققان و دانشمندان فراوانی در بسیاری از نقاط جهان و در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف دانشگاهی مشغول انجام تحقیقات در زمینه افزایش سطح پیشگیری، بهداشت و درمان بیماری‌های انسانی هستند. جدیت و حجم این تحقیقات عمدتاً متناسب با میزان خطر سازی موضوع مورد بحث در از بین بردن سلامتی شخص بوده و به عبارت دیگر، میزان سرمایه گذاری و اهتمام دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی در سراسر جهان، به موضوعات حساس و مخاطره آمیزی نظیر سلامتی قلب، مغز، خون، سیستم عصبی، نخاع و غیره در سطح بسیار بالایی بوده، به گونه‌ای که امروزه افزایش سطح بهداشت و سلامتی جامعه در کشورهای پیشرفته آمریکای شمالی و اروپا، جزء اولویت‌های نخست اداره‌کنندگان این کشورها می‌باشد. مطابق آمار رسمی ارائه شده توسط سازمان جهانی سلامت (World Health Organization-WHO) در سال 2008 میلادی، ]1[ در کشورهایی با سطح درآمد متوسط (مانند ایران) بیماری های قلبی عامل بیش از یک چهارم مرگ و میرها بوده است، شکل (1-1).

 

 

 

 

 

 

 

شکل (1-1). نمایش علل مرگ ومیر در کشورهایی با سطح درآمد متوسط در سال2008 میلادی.

 

موضوع تشخیص بیماری‌های قلبی و پیش‌بینی برخی رخدادهای مخاطره آمیز مرتبط با سیستم قلبی عروقی (Cardiovascular System) نظیر سکته قلبی، مرگ ناگهانی، گرفتگی عروق کرونر، شوک‌های فشار خون و مشکلات دریچه‌ای و مکانیکی قلبی، یکی از آرزوهای علمی مهم دانشمندان و محققان این زمینه در پنج دهه گذشته است. به طور کلی، محققان دانشگاه‌های مهم آمریکا و اروپا از چند دهه گذشته تاکنون، با شروع حرکتی منسجم و هماهنگ، سعی در یافتن راه حلی با دقت قابل قبول و دارای مقاومت مناسب داشته و بودجه‌های تحقیقاتی قابل توجهی را برای حل این مسأله بزرگ علمی اختصاص داده‌اند.

 

در میان بیماری‌ها و مشکلات قلبی، محققان به فیبریلاسیون دهلیزی، تاکیکاردیاها، برادیکاردیا، نوسانات سریع دهلیزی، مرگ قلبی و سنکوپ توجه بیشتری دارند. علت این امر این است که بیماری‌های مذکور همگی در مراحل اولیه آغاز خود، درمان پذیرند در حالی که با گذشت زمان و با رسیدن به مراحل حاد، ممکن است برای عملکرد طبیعی قلب خطر جدی ایجاد شود.

 

در بین تمامی بافت‌ها و قسمت‌های مختلف بدن، قسمتی که بیش از همه دارای فعالیت مکانیکی می‌باشد، قلب است. به منظور بررسی وضعیت عملکرد قلب یک انسان، پزشکان به صورت معمول اندازه گیری‌ها و آزمایشات مشخصی را انجام داده و سپس با کنار هم گذاشتن تمام شواهد و اطلاعات مفید به دست آمده از اندازه گیری‌ها، تصمیم گیری مناسبی (تشخیص بیماری) را انجام می‌دهند. به صورت کلی، اندازه گیری‌هایی که پزشکان از یک فرد مورد بررسی انجام می‌دهند به دو دسته درون بدنی (Invasive) و غیر درونی  (Non-invasive)تقسیم بندی شده که در بیمارستان‌ها بخش‌های مرتبط با این اندازه گیری‌ها به ترتیب تحت عناوین غیر تهاجمی و تهاجمی نامگذاری می‌گردد.

 

در اندازه گیری‌های غیر درونی، سنسورهای مورد استفاده بدون وارد شدن به داخل بدن فرد، اندازه گیری‌های خود را انجام داده و آن را در اختیار سیستم تبدیل و جمع کننده قرار می‌دهند. از این دسته می‌توان به گوشی پزشکی (Stethoscope)، دماسنج، الکترو کاردیوگرام (Electrocardiogram-ECG)، اِکو کاردیوگرام(Echocardiogram) ، MRI، فونوکاردیوگرام (Phonocardiogram-PCG)، دستگاه فشار سنج ساعدی (Cuff Pressure)، دستگاه فشار نبض      (Pulse Pressure) و تصویر برداری هسته‌ای نظیر CT، SPECT، PET اشاره نمود.  با توجه به عملکرد تناوبی قلب pestanداران (Mammalians)، به صورت کلی اندازه گیری‌های انجام شده مرتبط با فعالیت قلب نیز به صورت تناوبی و پریودیک دیده شده، بنابراین سیگنال‌های وابسته به فعالیت‌های مختلف قلبی نظیر ECG، PCG و ABP، شامل رخدادهایی (events) می‌باشند که تشخیص‌های اولیه بیماری با توجه به این ویژگی‌ها توسط ماشین قابل انجام هستند.

 

در یک نگاه کلی می‌توان گفت به منظور تشخیص امراض قلبی به کمک ماشین‌های محاسبه‌گر، ابتدا لازمست تا اندازه گیری‌های مناسبی که حاوی اطلاعات مفید و موثری در مورد فعالیت قلب باشند را انجام داده و ثبت کرد. در گام بعد، رخدادهای هر نوع اندازه گیری بایستی توسط یک روش مقاوم به نویز و آشفتگی‌های موجود در اندازه گیری، با دقت قابل قبول و مناسبی آشکارسازی گردند. پس از این مرحله، لازم است که به کمک پزشکان و متخصصان قلب و عروق، پایگاه داده‌ای با گستردگی مناسب گردآوری و تدوین شود به گونه‌ای که به کمک آن بتوان استنتاج مناسبی را جهت تشخیص بیماری‌ها و عیوب قلبی انجام داد.

 

 

 

1-2- اهمیت پردازش سیگنال‌های حیاتی به وسیله الگوریتم‌های رایانه‌ای

 

مبحث تشخیص بیماری‌های قلبی، به طور کلی از دو قسمت تشکیل شده‌است:

 

 

• پیچیدگی‌های محاسباتی (Computational Complexity)

 

• پیچیدگی‌های تصمیم گیری (Decision Making Complexity)

• 

•  

 

پیچیدگی‌های محاسباتی در شرایط عادی توسط رایانه انجام شده در حالی که پیچیدگی‌های تصمیم گیری به عهده پزشکان و متخصصان می‌باشد. می‌توان با افزایش هوش مصنوعی و گسترش و هوشمند سازی پایگاه دانش، نقش رایانه را در تشخیص‌های دقیق‌تر پزشکی وضعیت قلبی انسان بهبود بخشید.

 

می‌توان رخدادهای سیگنال‌ ECG را به دو دسته ضربه‌وار (Impulsive) و غیر ضربه‌ای (Non-Impulsive) تقسیم بندی نمود. در جدول (1-1) رخدادهای این سیگنال‌ و نوع آنها مشخص شده‌است.

 

جدول(1-1). نمایش رخدادهای سیگنال‌های ECG و ABP و طبقه‌بندی آنها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Non-Impulsive	Impulsive	Signal/Nature
P, T, U	Q, R, S	ECG

 

در این تحقیق، محل وقوع (Incident Location) و نقاط شروع (Onset) و خاتمه (Offset) هر یک از رخدادهای مربوط به سیگنال ECG آشکارسازی می‌شود. به دلایلی که ذکر می‌شود شناسایی و آشکارسازی هر یک از نقاط سه گانه فوق، از پیچیدگی‌هایی برخوردارند که موضوع اصلی بسیاری از پژوهش‌های انجام شده در زمینه تشخیص بیماری‌های قلبی در سال‌های اخیر است.

 

 

• نویزهای اندازه‌ گیری: وجود نویز‌های اندازه گیری به عنوان یک عامل مهم در کاهش دقت آشکارسازی رخدادها در سیگنال‌های حیاتی مطرح است. نویزهای اندازه گیری معمولاً دارای فرکانس بالایی بوده و می‌توان با بهره گرفتن از یک فیلتر دیجیتال مناسب آنها را رفع نمود. اما گاهی اوقات محتوای فرکانسی نویز با عناصر فرکانسی مهم سیگنال‌های اندازه گیری شده تداخل می‌کند و بدین ترتیب ممکن است با اعمال فیلتر سازی، برخی اطلاعات مفید در سیگنال‌ها از بین برود که این امر عمدتاً باعث کاهش دقت آشکارسازی و شناسایی موقعیت‌های مورد نظر می‌شود.

 

• استفاده از دستگاه‌های مختلف اندازه گیری سیگنال‌های حیاتی: عمدتاً اندازه گیری سیگنال الکتریکی قلب، بوسیله دستگاه الکتروکاردیوگرام حالت استراحت و یا بوسیله هولتر (Holter) انجام می شود. دستگاه الکتروکاردیوگرام حالت استراحت در شرایطی که بیمار ساکن است، سیگنال الکتریکی قلب فرد را جمع آوری نموده، لذا تنها دسته خاصی از نویزها به آن اثر می‌گذارند. از سوی دیگر، هولتر سیستمی قابل حمل است که توسط یک کمربند به بیمار متصل شده، به مدت 24 الی 48 ساعت سیگنال ECG بیمار را ثبت می کند. هولترها دارای نرخ‌های نمونه برداری از 128 تا چند کیلو هرتز می‌باشند. اگرچه اطلاعات چند ده ساعته در مورد بیمار بسیار ارزشمند است، اما به علت لغزش الکترودهای دستگاه روی سطح پوست که به واسطه حرکت فیزیکی، پیاده روی، سرفه، عطسه، نشستن و برخاستن و غیره رخ می‌دهد، نویزهای شدیدی بر سیگنال هولتر اثر می‌گذراند که حتی رخدادهای ضربه وار سیگنال ECG نظیرکمپلکس QRS درآن محو می‌شوند. بنابراین نرم افزاری که فرایند آشکار سازی رخدادها و تعیین لبه‌های آنها (Delineation or Segmentation) را انجام می‌دهد، بایستی در برابر نویزهای هولتری بسیار مقاوم باشد.

 

• بیماری‌های قلبی و آریتمی‌ها: گاهی اوقات بیماری‌های بدخیم قلبی، آریتمی‌ها و مشکلات مکانیکی قلب سبب عوض شدن کامل الگوی متعارف (Morphology)رخدادهای سیگنال می‌شوند. مثلاً استمرار بیش از حد کمپلکس QRS، پلکانی و چند قله شدن آن، وجود فعالیت‌های الکتریکی زائد در این کمپلکس‌ها، محو شدن شکاف دیکروتیک در سیگنال ABP، تداخل موقعیت آغاز سیستول ضربان با فاز دیاستول ضربان قبلی و وجود تاکیکاردیای بطنی می‌توانند از جمله موارد تولید خطای آشکارسازی و تعیین لبه‌ها به شمار آیند.

 

با توجه به مشکلات ذکر شده، گام نخست حل مساله تشخیص بیماری قلبی، آشکارسازی و تعیین لبه‌های رخدادهای اندازه گیری‌های مذکور با دقت قابل قبول در حوزه پزشکی می‌باشد. پس از آنکه رخدادهای سیگنال های ECG، PCG و ABP آشکارسازی شده، از سیگنال جدا شدند، نوبت آن است که با بهره گرفتن از پایگاه دانش پزشکی جامع، جایگاه مناسبی برای هر ضربان تعیین شود. اگر چه در علوم مرتبط با پردازش داده‌ها و باز شناخت الگو، راه حل‌های زیادی به منظور خوشه بندی و طبقه بندی ویژگی‌ها بیان شده‌است، اما به دلایل ذیل، تعداد زیادی از این روش‌ها دارای توان تعمیم مناسب (Generalization Power) برای حل مساله تشخیص نمی‌باشند.

 

 

• قلب هر انسان دارای ویژگی‌های عملکردی خاص خود بوده، حتی گاهی اوقات دارای ویژگی‌های منحصر به فرد می‌باشد. به عنوان مثال دو فرد نرمال یکی چاق و کوتاه قد و دیگری لاغر قد بلند، می‌توانند سیگنال‌های متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته باشند. بنابراین تعریف الگوی مرجع (Reference Template) بعنوان مبدأ سنجش که دارای تعمیم قابل قبولی باشد، بسیار بعید به نظر می‌رسد، چرا که حتی در مورد یافتن مرجع نرمال نیز طرح چنین مساله‌ای قابل قبول نیست، زیرا ممکن است به راحتی یک سیگنال نرمال در کلاس غیر نرمال و یا یک سیگنال غیر نرمال به علت داشتن شباهت‌های لازم در طبقه سالم قرار گیرد.

 

• در موارد شامل آریتمی و بیماری‌های قلبی، مشکل فوق‌الذکر در شرایط حادتری ظاهر می‌گردد. بعنوان مثال، گاهی اوقات یک آریتمی دارای نشانه‌های موافق و نقیض زیادی با یک مورد خاص بوده که حتی زبده‌ترین تیم‌های پزشکی را نیز مجبور به انجام آزمایشات جدیدتر و بیشتر جهت اتخاذ تصمیم می کند.

 

• بحث نویز‌های اندازه گیری و آرتیفکت‌های مزاحم در تمام سیستم‌های اندازه گیری رایانه‌ای که کاهش دهنده دقت تشخیص می‌باشند، مطرح است. وجود نویز می‌تواند باعث افزایش خطای شبکه طبقه بندی کننده شود.

 

با توجه به موارد مذکور، می‌توان گفت تقریباً هیچ روش کلاسیکی که بتواند پاسخگوی مشکلات بوده و توان تعمیم مناسبی را ارائه نماید، وجود ندارد. بنابراین این زمینه نیز احتیاج به انجام تحقیقات کاملاً وسیع و هدفمند داشته تا بتوان با حل مشکلات موجود به صورت تدریجی، گام‌های بلندتری را جهت تشخیص بیماری‌های قلبی برداشت.

 

تاکنون روش­های بسیاری با هدف آشکار­سازی کمیت­های قابل اندازه ­گیری وقایع غیر­تهاجمی سیگنالهایی ( از قبیل ECG ]2[، صدای قلب  (PCG) ]3[ و فشار خون شریانی (APB) ]2[) بر مبنای مدلهای ریاضی ]4[، تبدیل هیلبرت (HT) و مشتق مرتبه اول ]2[، مشتق مرتبه دوم ]5[، تبدیل ویولت و فیلتر­بانک­ها ]5،2[، محاسبات نَرم (فازی – عصبی، الگوریتم ژنتیک) ]6[، کاربرد مدلهای مارکوف پنهان ]7[ پیشنهاد شده است. همچنین با تعریف و پیاده­سازی تبدیلاتی از قبیل تبدیل ویولت گسسته (DWT)، تبدیل ویولت پیوسته (CWT) ]9،8[، تبدیل هیلبرت (HT) ]10[، تبدیل فوریه سریع (FFT) ]11[، تبدیل فوریه زمان کوتاه (STFT) ]12[، چگالی طیف توان (PSD) ]13[، روش های طیفی مرتبه بالاتر ]14[، گشتاور­های آماری ]15[، تبدیلات غیر­خطی از قبیل فرکتال­ها و نماهای لیاپانوف ]16[، روش­های بسیاری به منظور استخراج ویژگی از سیگنال ECG اصلی ]8[، سیگنال ECG پیش­پردازش شده ارائه شده است.

 

در تحقیق ارائه شده، سعی شد تا با مقاومت خوبی نسبت به نویز و آشفتگی در سیستم اندازه گیری، بتوان رخدادهای موجود در این سیگنال الکتروکاردیوگرام را آشکارسازی نمود. در ادامه با توجه به ماهیت سیگنال ECG و همچنین نوع رخداد کمپلکس QRS در این سیگنال، کمپلکس QRS با دقت قابل قبولی تشخیص داده می‌شود. سپس با بهره گرفتن از روش های ابتکاری و جدید، موج های  Tو P نیز تشخیص داده می‌شود. در پایان نتایج بدست آمده و همچنین صحه گذاری عملکرد آشکارسازی رخدادهای تشخیص داده شده، ارائه می گردد.

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)