همزمان با صنعتی شدن جوامع بشری و شکل گیری صنایع و کارخانجات در شهرهای جهان تحولاتی بسیار مهم در جوامع صورت گرفته که چهره زندگی شهری را کاملاً دگرگون ساخته و این تاثیرات با سرعت بسیار فراوان در تمام جوانب زندگی بشر ریشه دوانده . معماری و مسکن نیز از جمله جوانب مهم زندگی انسان هستند که از این تاثیرات جان به در نبردند و دست خوش تغییرات بسیار زیادی در قالب تحول در شهرها و اوضاع اجتماعی و اقتصادی و …. شدند .
با رشد روزافزون صنایع و احداث کارخانجات فراوان جهت رفع نیازهای بشر ، روز به روز نیاز به کارگران جهت کار در امر صنایع افزایش یافت به طوری که جمعیت کارگری شهرها پاسخگوی این نیاز بنودند . از طرفی با صنعتی شدن شهرها شرایط زندگی در آنها بهبود یافت که این دو عامل باعث آغاز مهاجرت جمعیت روستایی به شهرها شد .
مهاجرت روز افزون جویندگان کار به شهرها و مراکز صنعتی تمامی جوانب زندگی شهرهی انسانها را تحت تاثیر قرار داد که یکی از مهمترین آنها تامین مسکن برای مهاجران بود . امروزه تهیه مسکن در شهرهایی که دارای صنایع بزرگ می باشند و جمعیت مهاجر شاغل در این صنایع را در خود جای می ذهند یکی از مشکلات و مسائل مهم در این شهرهاست .به رغم این شرایط که در کشور ما نیز حاکم است و تاثیرات بسیار اساسی در ساختار شهرها و جوامع آن دیده می شود توجه چندانی به این امر نشده .
فصل اول:
کلیات
1-1- بیان مسئله
( مجتمع مسکونی کارگران شهرک صنعتی شهید سلیمی ) با توجه به موارد مذکور انتخاب شده است و در این پایان نامه سعی بر آن است که با توجه به اینکه یک مجتمع مسکونی برای قشری خاص با فرهنگ ، اقتصاد و سایر شرایط خاص خود طراحی می گردد .بتوان مطالعاتی جامع در راستای طرح یک مجتمع مسکونی برای کارگران به عنوان پشتیوانه طرح ارائه داد .
بطور قطع مجتمع مسکونی، خاص قرن بیستم نبوده وپیشینه کهن تری را داراست همزمان با صنعتی شدن جوامع بشری و شکل گیری صنایع و کارخانجات در شهرهای جهان، تحولاتی بسیار مهم در جوامع صورت گرفته که چهره زندگی شهری را کاملاً دگرگون کرد و این تاثیرات با سرعت بسیار فراوان در تمام جوانب زندگی بشر ریشه دواند،معماری و مسکن نیز از جمله جوانب مهم زندگی انسان هستند که از این تاثیرات جان به در نبردند و با توجه به تغییـــرات زمــانی دچار تغییــر و تحـول گشته اند.مهاجرت روز افزون جویندگان کاربه شهرها و مراکز صنعتی یکی از این مسائل می باشد که تمام جوانب زندگی شهری را تحت تاثیر قرار داده تهیه مسکن برای شهرهای دارای صنایع بزرگ و جمعیت مهاجر شاغل در این صنایع ،یکی از مسائل و مشکلات اساسی این شهرهاست این مسئله نه تنـها برای کشـورهای شـرقی که دارای بافت سنتـی بوده اند که برای سـاکنیـن غـرب نیـز غریب و همراه با مشکلات خاص بوده است. هدف طراحی مجتمع های مسکونی برای کارگران با رویکرد صنعتی سازی کاستن مشکلات ناشی ازتامین مسکن قشر کارگر به علاوه توسعه صنعتی سازی ساختمان و جایگزین کردن این روش به جای شیوه ساخت سنتی مسکن است. صنعتی‌سازی ساختمان به معنی مصنوعی‌سازی نیست بلکه صنعتی سازی مسکن یک ضرورت ملی در جهت اصلاح الگوی مصرف می باشد.در طراحی مجتمع مسکونی برای قشر کارگرسعی گردیده علاوه بر تسریع در ساخت و ساز به حفظ ایمنی و مقاوم سازی مجنمع در جهت تانین نیازهای قشر کارگر نیز توجه شود.(حسین پور،1387)
/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%da%a9%d9%86%d9%88%d9%84%d9%88%da%98%db%8c-%d9%85%d8%b9%d9%85%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%85%d8%ac%d8%aa%d9%85/
با طراحی و ایجاد چنین مجتمعی برای کارگران می توان از جایگاه صنعتی سازی در جامعه حمایت کرد وآن را ارتقاء داد؛ به علاوه در این روش ،ساختمان سازی سریع و ارزانتر بوده وتامین کننده نیاز این قشر آسیب پذیر خواهد بود .
با توجه به توضیحات ذکر شده هدف از طراحی این مجتمع:
افزایش روز افزون جمعیت و مهاجران جویای کار به تقاضای شدید برای زندگی آسوده تر در محیطی امن و سالم را ایجاب میکند که با صنعتی سازی و تولید انبوه و ارزان می توان قسمی از این مسائل را حل کرد.
امروزه صنعتی سازی یكی از روش های مرسوم درامر ساخت وساز میباشد. با بهره گیری از تكنولوژی روزو استاندارد كردن قطعات، در هنگام وقوع حوادث غیر مترقبه و پدیده های ناگوار طبیعی، ارزش بیش از پیش خود را آشكار می سازد.
با توجه به اینکه سهم صنعتی‌سازی در بخش مسکن هم اكنون۲ درصد است،با طراحی وتولید این میزان واحد مسكونی برای قشر کارگر )که قشر بزرگی از جامعه را تشکیل می دهند( نه تنهادر جهت نیل به سوی مسكن ارزان قیمت، مصرف بهینه انرژی… گامی برداشته می شود بلکه سبب معرفی هرچه بیشتر این ساختمانها به سایر افراد جامعه جهت آگاهی و اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻓﻨﺎورﻳﻬﺎی ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨــﻪ ﻃﺮاحی و ساخت ﻣﺴـﻜﻦ نیز خواهد شد. چرا که فرهنگسازی عامل گسترش صنعتی سازی است
برای گسترش صنعتی سازی بهترین راه شروع از انبوه سازی ها است چرا که در این صورت شاهد کاهش هزینه ها و افزایش قابلیت اطمینان سازه ها هستیم.
با پیشرفت زمان و تکنولوژی باید گام‌ها را بلندتر برداشت تا عقب نمانیم. کشورمان و البته شهر تبریز خوشبختانه از لحاظ همپا بودن با پیشرفت تکنولوژی جایگاه مناسبی را دارد؛ اما در زمینه صنعت ساختمان این اتفاق نیفتاده یا کمتر به آن توجه شده است یا اگر توجهی شده در مقیاس محدودی بوده و عامه مردم طعم ساخت ساختمان به روش مدرن و صنعتی را نچشیده‌اند. بنابراین در یک جمع بندی کلی هدف از طراحی این مجتمع، حرکت به سوی صنعتی شدن ساختمان ها به ویژه مجموعه های مسکونی در راستای تامین نیاز مسکن به صورت انبوه برای کارگران شهرک سلیمی تبریز می باشد.(حاجی جباری،1390)
تحقیق در مورد طراحی “مجتمع مسکونی برای کارگران شهرک شهید سلیمی تبریز با رویکرد صنعتی سازی” به روش کتابخانه ای و توصیفی- تحلیلی صورت می گیرد سپس با استناد به سوابق مطالعاتی(پایان نامه ها،کتاب ها،مقالات و سایت های علمی معتبر)و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده تدوین پایان نامه انجام خواهد گرفت
1-2- ضرورت و اهمیت موضوع
1-2-1- مطالعه و بررسی شرایط زندگی اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، خانوادگی و … کارگران
آنان شاید بتوانند این بخش از مطالعات را به عنوان شناخت کاربران مجتمع مسکونی مهمتر از سایر بخشهای مطالعات دانست . چرا که در معماری اساسی ترین حامل مردمند . از این رو معنای هر اثر معماری بدین اصل وابسته است که این اثر معماری تا چه اندازه آسایش مردم را تامین می کند و در پاسخ به نیازهای ایشان کاراست و این امر مگر با شناخت دقیق کار برای آن میسر نخواهد بود . البته مردم نه تنها از نظر دموگرافی : تعداد ، جنس ، مساحت و نکاتی مانند آن در معماری اهمیت دارند بلکه نیازها ، خواستها ، عادات ، اعتقادات ، باورها و شیوه ی زندگی مردم در معماری اهمیت فوق العاده ای دارند ( سرج چرمایف ، 1376 ).
1-2-2- گذشته و حال در زندگی کارگری
از زمان های بسیار قدیم تا عصر انقلاب صنعتی استاکاران و پیشه وران ، واحد اصلی فرایند کار بودند . در هر پیشه ای کارگران به مجموعه ای از دانش و مهارت فنی مسلط بود و اسلوب و روش کار را نیز می دانست و با شیوه های بخصوص تولید کاملاً آشنا بود و روش های انجام کار به تشخیص او واگذار می شد . به طوریکه کارگر جسماً و روحاً ترکیبی از مفهوم مهارت فیزیکی و تخصص بود و این در شرایطی بود که کار ، زندگی اجتماعی و زندگی خصوصی کارگر در هم تلفیق شده و آب و رنگ خاصی به زندگی او می داد .
اما تولید کارخانه ای پس از عصر انقلاب صنعتی در وضعیت اجتماعی همه کارگران تغییر اساسی بوجود آورد و برمهارتهای پیشه ای و روابط کار تاثیرات عمیقی گذاشت . بدین ترتیب نیروی کار در یک کارگاه یا کارخانه متمرکز شد اکنون کارگران بایستی از نظم و دستوری که کارفرما اعمال می کند پیروی کند و شرایط زندگی خود را با آن تطبیق دهد . و اگر چه از نظر حقوقی افرادی آزاد هستند ولی از نظر اقتصادی و اجتماعی وابسته و تابع شرایط کاری و خاص کارفرمایان خود می باشند . ( غلام عباس توسلی ، 1385)
بدین ترتیب تمامی جوانب زندگی کارگران اعم از زندگی خصوصی ، اجتماعی ، اوقات فراغت ، تفریح و … کاملاً وابسته به اوقات فراغت و شرایط کاری آنها است .
آن چه در شرایط فعلی زندگی کارگران مشاهده می شود همان نارضایتی چند صد ساله کارگران از شرایط زندگی اجتماعی و خصوصی شان است چرا که کارگران افرادی هستند که حاصل دسترنج آنها یعنی تولیدات کارخانجات جهت رفاه و بهتر شدن زندگی افراد بشر و هم نوعان خودشان می باشند در حالی که خود از انها بهره مند نیستند و از طرفی اغلب انها جهت برخورداری از امکانات رفاهی شهری ، شهر و یا روستای محل زندگی خود را ترک نموده و به شهرهای بزرگتر آمده اند در حالی که در این شهرها تحت استثمار صنایع وایح شده اند و در حقیقت از چاله به چاه افتاده اند و این نارضایتی از شرایط زندگی ناشی از اینگونه مسائل می باشد و به همین دلیل این قشر از هر نظر آسیب پذیر می باشند و سعی فراوانی در این زمینه شده تا این شرایط بحران انگیز برطرف گردد که علی رغم اقدامات و مطالعات بسیار هنوز به نتیجه مطلوب خاصی نرسیده ایت . در کشور ما نیز فعالیتها و برنامه ریزیهایی در این زمینه اجرا شده و طرحهایی به مرحله اجرا درآمده که به آنها اشاره خواهد شد .
1-2-3- اسکان، مهمترین بخش زندگی کارگران
همان طور که در مباحث گذشته اشاره شد قسمت اعظم کارگران شاغل در صنایع مهاجرین جویای کار هستند که از اقسی نقاط کشورهای صنعتی به مراکز شهرهای صنعتی روی آورده اند که تعداد محدودی از آنها از شرایط اسکان مطلوب برخوردار بوده و هستند .
بنابراین اسکان مهمترین مسئله در بخش مطالعه شرایط زندگی کارگران می باشد .
اگر نگاهی به آمار موجود در کشور بیندازیم می توانیم به راحتی دریافت که چه تعداد کارگران شاغل در کارخانه جات محل سکونت خود را جهت یافتن شغل ترک نموده و به شهرهای صنعتی روی آورده اند .
علاوه بر سایر مشکلات اجتماعی و اقتصادی که به تبع این مهاجرتها به شهرهای بزرگ تحمیل می شود مشکل اسکان و تهیه مسکن برای این خیلی مهاجرات مساله بسیار حیاتی و حائز اهمیت برای مدیران و برنامه ریزان شهری است .
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
برتری بینایی در زمان ما به وسیله جمع کثیری از نوآوری های تکنولوژی و تکثیر و تولید انبوه تصاویر تقویت شده است. به طوری که طراحان، طراحی برای ناظر را در اولویت قرار داده و طراحی برای انسان را به فراموشی سپرده اند. تأکید بر زیبایی تنها بر سطوح ظاهری و تأثیرات لحظه ای که هیچ قدرت پایداری در طول زمان ندارند، ساختمان ها را به سوی فرآورده های تصویری که عاری از صمیمیت و ژرفای وجودی میباشند، برده است. با کاهش حضور افراد در عرصه های عمومی و کاهش سطح تعاملات اجتماعی و در پی آن افزایش فزاینده ی معضلات اجتماعی، نیاز و ضرورت به طراحی فضاهایی که زمینه ساز حضور بیشتر افراد در عرصه های عمومی باشد بیشتر احساس می شود.
1-2- تعریف مسئله
فضاهای تجاری به عنوان مکان هایی که بر طرف کننده اولین نیازهای مطرح شده توسط مازلو هستند، و بیشترین مراجعه کننده و رفت و آمد را در طول روز به خود می بینند، می توانند از طریق افزایش و ارتقاء گزینه های قابل عرضه به مردم، یک محیط دموکراتیک برای آنان ایجاد کنند. محیطی که احساسی از جاذبه ی ماندن و علاقه برای بازگشت به مکان را در افراد بوجود آورد. حسی که از آن به عنوان حس تعلق به مکان یاد می شود.
حس مکان ادراک فردی مردم از محیط خود و احساسات کم و بیش آگاهانه ی آنها از محیط است. روانشناسان محیطی، تعلق به مکان را حاصل نوعی فرایند روانشناسانه می دانند، که هم نوعی پاسخ بیولوژیک به محیط اطراف از طریق حواس پنجگانه را شامل می شود و هم نوعی تولید فرهنگی است، که در ارتباط شخصی با محیط فیزیکی و نیز روابطش با دیگر کاربران فضا و اعضای اجتماعات مختلف شکل می گیرد.
در این پژوهش بر آنیم تا در طراحی فضا با توجه به جنبه های مختلف احساسی و ادراکی انسان ها ، شرایطی را برای درک بهتر و عمیق تر فضا توسط استفاده کنندگان به وجود آوریم. هدف اصلی این پژوهش، یافتن راهبردهایی برای رسیدن به یک معماری احساس گرا در فضای تجاری است تا با برقراری یک ارتباط غیر بصری میان انسان و فضای معماری به مفهوم کاملتری از معماری، یعنی طراحی برای انسان و نه صرفا برای ناظر دست پیدا کنیم.
1-3- ضرورت تحقیق
ادراک از طریق حواس پنجگانه، به عنوان اولین مرتبه ادراک، که توجه به آن زمینه ساز ظهور سایر مراتب ادراک، و موجب افزایش این ارتباط با محیط فیزیکی می شود، مورد بی توجهی معماران معاصر واقع شده است. در آموزش معماری نیز شاهد آن هستیم که طرح، بدون کمتر توجهی به دیگر حواس ادراکی انسان، بارها از دید ناظر مورد بررسی قرار می گیرد. معماری به جای انعطاف وجودی، و تجربه فضایی، خود را
/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%aa%d8%ac%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a8%d8%a7-%d8%aa%d8%a7%da%a9%db%8c%d8%af-%d8%a8%d8%b1/
بر استراتژی های روانشناختی تبلیغات و تحریک های لحظه ای منطبق کرده است. در نتیجه امروز با محیط هایی رو به رو هستیم که هیچ خاطره جمعی در افراد باقی نمی گذارند.
1-4- سابقه تحقیق
در راستای بحث اصلی این تحقیق یعنی موضوع ادراکات حسی مطالعات گسترده ای از نظریه پردازان صاحب نامی در فلسفه چون ادموند هوسرل و مرلوپونتی و در وادی معماری می توان به افرادی چون یوهانی پلاسما و ادوارد تی هال و معمارانی چون آلوار و، استیون هال اشاره کرد.
“چشمان پوست ” تألیف یوهانی پلاسما از اولین کتاب هایی است که نقش ادراک حسی را در یک تجربه کامل معماری مورد مطالعه قرار می دهد، و راهی به سوی یک معماری چند حسی را می گشاید. نقش ادارک حسی و کارکرد جمعی و شخصی آن ها در درک فضا، نزد فرهنگ های گوناگون موضوع کتاب ادوارد تی هال تحت عنوان “بعد پنهان” است.
مقاله “Haptic design” به طور اختصاصی به بررسی حس لامسه و پارامترهای طراحی بر اساس این حس پرداخته شده است. در مقاله “Blindness and multi-sensoriality” با توجه به اینکه افراد نابینا توانایی خاصی در ارتباط برقرار نمودن با محیط از طریق حواس غیربصری خود دارند به معماری چند حسی پرداخته شده است و با ذکر نمونه موردی به بررسی این ویژگی و کیفیت آن در معماری پرداخته شده است.
در زمینه طراحی فضا با توجه به ادراکات حسی و غنای حسی فضا بیشتر به پژوهش جهت ارتقای محیط های آموزشی مخصوص به نابینایان پرداخته شده است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با بهره گرفتن از پارامترها و معیار های طراحی در نظر گرفته شده برای نابینایان امکانات ویژه ای برای درک عمیق تر استفاده کنندگان از فضاهای عمومی ایجاد کنیم .
1-5- فرضیه
فرضیه اصلی : تقویت غنای حسی در طراحی فضا موجب ایجاد حس تعلق می شود.
فرضیه فرعی: توجه به جنبه های مختلف احساسی و ادراکی در طراحی امکانات ویژه ای برای درک عمیق تر فضا را به وجود می آورد.
1-6- اهداف و سوالات تحقیق
- بالا بردن کیفیت فضای تجاری با نوعی طراحی که حس تعلق به مکان را در فضا ایجاد می کند.
- پارامترهای فضاسازی جهت ادراک غیربصری محیط چیست؟(شامل عوامل فضاسازی که خود امکان دیده شدن دارند و عوامل که خود عامل سازنده فضا که امکان رویت ندارند.)
- غنای حسی چگونه موجب تقویت خاطره ذهنی از فضا می شوند؟
- فضا به عنوان یک کالبد چگونه می تواند کیفیات روحی خاصی را در افراد بوجود آورد؟
- مفاهیمی مانند فضای مکث و حرکت در فضای غیر بصری چگونه نمود پیدا می کنند؟
- چگونه می توان از اصول زیبایی شناسی نابینایان در طراحی فضا بهره برد؟
- چه عواملی در ایجاد حس مکان موثرند و ادراک حسی در چه جایگاهی از این کیفیت قرار می گیرد ؟
1-7- روش گردآوری اطلاعات و روش تحقیق
روش مورد استفاده در این پژوهش، تحقیق کیفی با رویکرد کاربردی است. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق شامل کتاب ها و مقالاتی هستند که در زمینه ادراک انسان از محیط و حس مکان موجود است. همچنین بهره گیری از منابعی که در مورد ادراک نابینایان و نحوه برخورد آنها با محیط کالبدی موجود است، به منظور بدست آوردن متغیرهای تأثیرگذار ادراک غیر بصری کاربران، بررسی میدانی در مورد علاقه و توجه مردم عادی به عواملی که موجب ایجاد درک توسط حواس پنجگانه می شوند، صورت گرفت و در نهایت تحلیل عاملی پرسشنامه ها توسط نرم افزار SPSS انجام شد.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
زمین لرزه پدیده ای طبیعی و غیر قابل اجتناب است که به خودی خود سبب تلفات جانی و مالی نمی باشد، بلکه در کنش حرکات زمین با محیط های ساخته ی دست بشر است که عدم توانایی در مقاومت ساخته ها باعث خسارت جدی می شود. در پی زمین لرزه ها علاوه بر تلفات جانی، ثروت ملی نیز به هدر رفته و بار مالی زیادی بر اقتصاد کشورها بوجود می آید که این امر در مورد کشور هایی با اقتصاد زودشکن اثرات جدی و دراز مدت به جا می گذارد (ناطق الهی،1390).
كشور ایران از نظر لرزه خیزی در یكی از فعال ترین مناطق جهان قرار گرفته است. در سالهای اخیر به طور متوسط در هر پنج سال یک زمین لرزه شدید در نقطه ای ازكشور اتفاق افتاده كه باعث خسارات جانی و مالی بسیاری شده است (حمره، 1387)، پل ها به عنوان سازه های استراتژیک ومهم و به واسطه آن که یکی از عناصر مهم در شریان های حیاتی هستند، باید به گونه ای طراحی شوند که در مدت زلزله و بعد از آن هم بتواند عملکرد خود را داشته باشد، عدم تخریب پل و خارج نشدن از بهره برداری پس ازیک زمین لرزه شدید ازبسیاری تلفات جانی و اقتصادی پس از حادثه خواهد کاست (زارع برزشی، 1391).
در چند دهه گذشته بموازات توسعه راه های کشور حجم قابل توجهی از بودجه های مربوطه جهت پل ها اختصاص یافته است. متاسفانه علی رغم پیشرفت های فن آوری در مهندسی مواد هنوز این سازه ها با گذشت زمان به دلایل مختلف از جمله شرایط محیطی نامناسب و ترافیک سنگین و حوادث طبیعی دچار خرابی های متعددی می شوند. این خرابی ها در صورت عدم توجه به موقع علاوه بر کاهش سطح بهره برداری و عمر مفید سازه هزینه های تعمیر و نگهداری را شدیدا افزایش خواهد داد. که اهمیت بکارگیری روش های منطقی و سینماتیک در مدیریت نگهداری پل ها به منظور حفظ ایمنی استفاده کنندگان از پل و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه های کشور را نمایان می سازد (رهگذر،1387). بنابراین دست یابی به روش یا روش هایی جهت بهسازی لرزه ای پل هایی که در برابر زلزله به اندازه کافی مقاوم نیستند می تواند بسیار مهم باشد (مرادی، 1390).
برای بهسازی، روش های مختلفی مانند مرمت موضعی، استفاده از پوشش بتنی، استفاده از پوشش فولادی و غیره تحت عنوان “ روش های کلاسیک ” وجود دارد. یکی از روش های نوینی که در سال های اخیر مورد توجه صنعتگران قرار گرفته است، مقاوم سازی یا بهسازی ساختمان های موجود با بهره گرفتن از کامپوزیت ها می باشد. در این زمینه تحقیقات زیادی صورت گرفته و آیین نامه هایی مقدماتی نیز برای استفاده از آنها تهیه شده است (ناطق الهی، 1385). این مواد به دلیل داشتن مقاومت كششی بالا، ابزار مناسبی جهت افزایش ظرفیت اعضای بتنی و بنایی به شمار می آیند. امروزه دركشورهای پیشرفته حجم بالایی از بهسازی و تقویت سازه های بتنی و بنایی با بهره گرفتن از این مواد انجام می پذیرد (حمره، 1387).
1-2- بیان مسئله
در این پایان نامه به مقاوم سازی پایه پل های بتنی با ورقFRP تحت بار دینامیکی زلزله پرداخته خواهد شد، پایه های پل با ابعاد واقعی ومحصور شده با FRR درنرم افزار ABAQUS مدل سازی می شود، برای تحلیل پایه تحت بار زلزله از تحلیل دینامیکی غیر خطی استفاده شده است تا اثرFRP بر روی پایه های پلی که تحت شتاب نگاشت هستند مورد بررسی قرار گیرد.
1-3- پیشینه تحقیق
تكنولوژی استفاده از ورق هایFRP در مهندسی عمران اولین بار در سال 1984در سوئیس توسط پروفسورMeier مطرح و مورد آزمایش قرار گرفت كه در آن ورق های Carbon FRP (CFRP) جهت مقاوم سازی تیرهای بتنی آزمایش شدند. بزرگ ترین مزیت FRPنسبت به فولاد داشتن نسبت مقاومت به وزن بالای آن می باشد. كاتسوماتا و همكارانش در سال1987 و 1988 روش استفاده ازFRP را جهت مقاوم سازی ستون های بتنی مسلح ارائه دادند.
یکی از روش های معمول جهت مقاوم سازی و افزایش ظرفیت باربری ستون های بتن آرمه، ایجاد روپوش پیرامونی، جهت محدود نمودن انبساط عرضی ستون بارگذاری شده است. این شیوه علاوه بر جلوگیری ازکمانش آرماتورهای طولی ستون، با به تعویق انداختن جداشدگی پوسته بتنی، انهدام ستون را نیز به تاخیر می اندازد.
مطالعات پیرامون روش مقاوم سازی ستون های بتن آرمه در ابتدای قرن بیستم و در مورد ستون های مقاوم شده با روپوش فولادی صورت پذیرفت. این مطالعات نشان داد که وجود دورپیچ پیرامون ستون، سبب افزایش مشخصه های باربری آن می گردد اثر نامطلوب شرایط محیطی بر روپوش های فولادی و مراحل دشوار و زمان بر ایجاد این روپوش ها، سبب گردید که صفحات کامپوزیتی از جنس پلیمرهای مسلح شده با الیاف موسوم به ورقه هایFRP از بدو پیدایش به تدریج به عنوان جایگزین روکش های فولادی مورد استفاده قرار گیرند.
تحقیقات آزمایشگاهی و نرم افزاری زیادی در زمینه بهسازی ستون های بتنی با FRPدر ایران نیزانجام شده است :
- برقی، مصطفی و حداد، میثم، 1387، ارزیابی تقویت خمشی پایه پل بتن آرمه توسط GFRP تحت بارگذاری دوره ای، دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی.
در این تحقیق مدل ابعاد واقعی پایه یک پل به مقطع دایره ایجاد شده و رفتار آن تحت بارگذاری دوره ای تك محوره (بارگذاری همزمان ثقلی وجانبی قرار گرفته كه بارگذاری جانبی آن به صورت دوره ای می باشد) بررسی شده که در این تحقیق ستون معرفی شده توسط ورقه GFRP به ضخامت 1 میلی متر) در طول كل ستون) دورپیچ شده است، پوش منحنی هیسترزیس برش پایه در دو حالت بدون محصور شدگی و با محصورشدگی توسطFRP رسم شد نتایج بدین صورت می باشد:
آ. پوشش تقویتی GFRP(با ضخامت 1 میلی متر)باعث بالا بردن ظرفیت خمشی پایه پل های بتن آرمه به میزان 8% شده است.
ب. اصلی ترین خاصیت پوشش تقویتی GFRP، افزایش كرنش گسیختگی به میزان 50 % كه منجر به شكل پذیری و اتلاف انرژی بیشتر می شود و نیز عملكرد لرزه ای ستون را بهبود می بخشد.
- صالحیان، حمید رضا و اصفهانی، محمد رضا “بررسی آزمایشگاهی مقاومت ستون بتنی محصورشده با GFRP تحت اثر توام نیروی محوری و لنگر خمشی و مقایسه با مدل های تئوری” ،1388.
در این تحقیق نمونه های آزمایشگاهی ستون با مقطعی مربعی شکل بررسی شده اند این تحقیق نشان می دهد که اعمال لنگر خمشی بر نمونه ستون های محصورشده با FRP علاوه بر اندرکنش بار فشاری و لنگر خمشی، اثر کاهنده ای بر مقاومت فشاری بتن محصورشده می گذارد. اعمال لنگر خمشی بر مقطع ستون، سبب توزیع غیر یکنواخت تنش فشاری وارد بر مقطع و انبساط عرضی آن می گردد به همین دلیل استفاده از روابط تخمین مقاومت فشاری بتن محصور شده، با افزایش لنگر خمشی، به پاسخ های غیر واقعی و فاقد اطمینان می انجامد.
- جلال، مصطفی” ارزیابی ظرفیت باربری پل های بهسازی شده با کامپوزیت FRP”1388.
در این مقاله، گزیده راهكارهای ارزیابی عملكرد یک پل بهسازی شده با بهره گرفتن از مصالح كمپوزیتی جدیدارائه گردیده است. به این منظور، ابتدا یک سیستم سنجش عملكرد ایجاد شده و اندازه گیری های سنجش عملكرد به منظور ارزیابی پارامترهای مختلف مشخص گردید، سپس یک الگوریتم نقص یابی و شناسایی سیستم به منظور كمی سازی مقادیر هدف، انتخاب شده و در نهایت نتایج فعالیت های بهسازی به منظورسنجش تغییرات عملكرد پل، مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت پس از اتمام كار بهسازی، نتایج به منظور تعیین وقوع یا عدم وقوع هرگونه تغییر در عملكرد پل، مورد ارزیابی قرار گرفت، این روش افزایش در سختی سازه را در دوره زمانی سوم دسامبر 1999 تا می 2000 نشان می دهد.
- عباسزاده ، مهدی “مقایسه دقت پیش بینی مدل های ارائه شده برای محصورشدگی ستون های بتنی دایروی محصور شده با الیاف FRP”1388.
این مطالعه بر پیش بینی حداكثر تنش و كرنش بتن محصور شده كه مهمترین پارامترها از دید طراحی بوده و تاثیر زیادی در تقریب منحنی های تنش – كرنش دارند متمركز شده است. به این منظور، مدل های محصور شدگی به دو گروه مدل های محصورشدگی پایه فولادی و مدل های محصورشدگی تجربی و تحلیلی طبقه بندی شده و روابط و ویژگی های منحصر به فرد هر مدل مرور شد سپس، مقایسه بین مدل های مختلف در پیش بینی حداكثر تنش و كرنش نهائی محصور شدگی صورت گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی های صورت گرفته نشان داد كه مدل های موجود در پیش بینی رفتار واقعی محصورشدگی بتن به جواب های یكسان و قابل قبولی خصوصاٌ در پیش بینی كرنش نرسیده و تنها برای محدوده ای كه برای آن كالیبره شده اند جواب های مطلوبی ارائه می دهند .
- عباس نیا، رضاو رستمیان، مهدی” بررسی رفتار تنش – کرنش ستون ها یا نمونه های بتنی مسلح و محصورشده با FRP”1389.
در این مقاله به بررسی تحقیقات انجام شده در مورد رفتار تنش – کرنش ستون های بتنی مسلح مقاوم سازی شده با FRP پرداخته شد و نتایجی مطابق زیر بدست آمد:
- اثر نسبت لاغری برروی ظرفیت باربری ستونهای بتنی محصور شده با ژاکت FRP چشم گیر تر از ستون های مسلح معمولی می باشد.
- اثر مقاوم سازی با افزایش نسبت لاغری کاهش می یابد.
- در زمانی که نسبت لاغری کمتر از 5/87 باشد، ظرفیت باربری ستون مسلح شده با FRP هنوز 21 درصد بزرگتر از ستون بتن مسلح بدون ژاکت FRP (عادی) می باشد.
- محمد کاظم، شربتدار و بهاری زاده، علی، سیوندی پور، عباس ” بررسی نرم شدگی و سخت شدگی کرنش بتن محصور شده با ورق های FRP بر مقاومت و شکل پذیری اعضاء فشاری “1388.
در این مقاله به بررسی مقاومت بتن محصور شده با انواع ورق های FRP در دو مرحله سخت شدگی کرنش و نرم شدگی کرنش و همچنین اثر محصور شدگی بر شکل پذیری اعضاء بتن مسلح پرداخته شده و این نتیجه حاصل شده که محصورشدگی اعضاء بتنی موجب افزایش مقاومت در هر دو مرحله سخت شدگی کرنش و نرم شدگی کرنشی و افزایش شکل پذیری و همچنین بهبود رفتار لرزه ای آن می شود.
- دانش، فخر الدین بهشتی اول و سید بهرام، شاهرودی، مهناز” تخمین پارامترهای اثرگذار بر رفتار غیرخطی ستون های دورپیچ شده با CFRP به روش اجزاء محدود”1388.
در این تحقیق برای صحت سنجی نحوه مدل سازی، نمونه هایی از كارهای معتبر آزمایشگاهی با بار محوری ثابت و بار جانبی رفت و برگشتی cyclic)) با نرم افزار اجزاء محدود ABAQUS مدل سازی شده اند. در این مرحله، بتن با المان حجمی هشت گرهی (C3D8) و دورپیچ آن با المان های غشایی چهار گرهی (M3D4)مدل شده اند و از معادل سازی و یكپارچه كردن مقطع استفاده نشده است. نتایج بدست آمده، تطابق قابل قبولی با كارهای آزمایشگاهی دارد همچنین در بررسی انجام شده بر روی پارامتر طول لایه های دورپیچ و تأثیر آن بر روی رفتار ستون ها مشاهده گردید با افزایش پارامتر طول لایه های دورپیچ، میزان ظرفیت ستون در تحمل تغییر مكان و برش پایه افزایش می یابد همچنین در این راستا مشخص گردید افزایش طول دورپیچ ها تأثیر چندانی بر بارتسلیم نداشته و فقط بار ماكزیمم سازه را افزایش داده است و به این ترتیب باعث افزایش انعطاف پذیری رفتار سازه می گردد. با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده مشاهده شد در یک نگاه كلی گرچه تأثیر لایه ها بر روی برش پایه قابل تحمل توسط ستون چندان قابل توجه نبوده است لیكن تأثیر تعداد لایه ها بر روی نیروی قابل تحمل توسط ستون بیشتر از تأثیر طول لایه ها بوده است به عنوان مثال با افزودن یک لایه 20 سانتی متری دورپیچ FRP حدود 3 درصد و با افزودن یک لایه 30 سانتی متری دورپیچ FRP حدود 4 درصد افزایش می یابد. در حالی كه در حالت استفاده از دولایه دورپیچ این درصد افزایش نیروی قابل تحمل توسط ستون بترتیب حدود 4 و 6 در صد خواهد بود. همچنین نشان داده شد شكل پذیری ستون نیز با افزایش قابل
/%d8%a8%d9%87%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d9%84%d8%b1%d8%b2%d9%87-%d8%a7%db%8c-%d9%be%d8%a7%db%8c%d9%87-%d9%be%d9%84-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%aa%d9%86-%d8%a2%d8%b1%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%a7-frp-%d9%be/
توجهی همراه است لیكن استفاده از دو لایه دورپیچ بجای یک لایه دور پیچ افزایش نسبی زیادی در شكل پذیری ستون ایجاد نمی كند این نتیجه در مورد تغییر شكل بیشینه قبل از شكست نیز صادق است.
- بهشتی، سید بهرام و پارسائی، محمد “بررسی تقویت خمشی پایه پل بتنی مسلح با FRP به روش اجزای محدود “1388.
در این تحقیق اثر عرض مقطع به ضخامت پوسته، ارتفاع دورپیچ از پای ستون و جنس دورپیچ بر شکل پذیری، مقاومت و پارامترهای خمشی در ستون بتن مسلح دایره ای تحت اثر همزمان بار محوری و جانبی بررسی شده و برنامه اجزای محدود ABAQUSجهت این کار استفاده شده است. نتایج نشان می دهد این ورق ها موجب افزایش شکل پذیری و همچنین بهبود پارامترهای مقاومت خمشی می گردد.
- رهگذر، رضا و قنبری، حمیدو علمدارزاده، پیمان” ارزیابی آسیب پذیری وارائه طرح بهسازی لرزه ای پل بتن آرمه در محور سیرجان – قطروئیه در استان کرمان”1390.
از آنجایی که داشتن شکل پذیری کافی یکی از الزامات اساسی در زمینه مقاوم سازی سازه ها به شمار می آید، در این مقاله آسیب های وارده به پل قطروئیه شناسائی شده و نهایتا روش هایی برای تقویت پایه های بتنی آن که تحت تاثیر خوردگی ناشی از کربناسیون قرار گرفته است ارائه شده است.
چون پل مورد نظر از نوع مهم می باشد، ارزیابی کارایی و ایمنی در برابر زلزله از روش تحلیل دینامیکی خطی استفاده شده است.
- واثقی، اکبر و زرجو، محسن” ارزیابی اثر الیاف کامپوزیتیFRP در تقویت پایه های بتنی دایره ای شکل پل ها به روش اجزا محدود”1390.
در این تحقیق با بهره گرفتن از نرم افزار ABAQUS ظرفیت خمشی و شکل پذیری پایه پل ها با طول های مختلف دور پیچ از الیاف FRP مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به قیمت این نوع از الیاف ارتفاع مورد نیاز پیشنهاد شد.
- استفاده از الیاف CFRP در ستون با مقطع دایره ای در افزایش برش پایه نقش موثری داشته اما بعلت محدود بودن کرنش تسلیم این گونه الیاف در افزایش شکل پذیری تاثیرکمتری نسبت به الیاف GFRP دیده شد.
- اثر تغییر نسبت لاغری، بطور کلی ورق های CFRP در تقویت ستون هایی که دارای تغییر مکان جانبی کمی هستند. L/D<4)) خوب عمل کرده و باعث افزایش مناسب برش پایه و شکل پذیری می شود. بنابراین اگر هدف از استفاده دورپیچ، افزایش میزان برش پایه باشد، در ستون هایی با ارتفاع متفاوت، کاربرد CFRP منطقی تر است.
- اثر تغییر عرض مقطع به ضخامت پوسته (D/t) ، مقاومت جانبی ستون با کاهش نسبت t) /(D افزایش می یابد. برای هر دو نوع دورپیچ با D/t))، بعلت کاهش محصوریت بتن توسط دورپیچ و لذا رفتار تردتر آن، کاهش مقاومت بیشتری پس از ماکزیمم مقاومت جانبی اتفاق می افتد.
اثر تغییر میزان بار محوریN / No ، افزایش نیروی محوری، کشش و فشار بیشتری در پوسته رخ می دهد و لذا کاهش مقاومت ستون بتنی به همراه پوسته سبب کاهش ناگهانی مقاومت مقطع می گردد.
- ابراهیمی مقدم، امین و المولی، امیر عبدالله” تحلیل عددی و مقاوم سازی پایه پل های بتنی مسلح با مقطع دایره ای به روش تقویت با ورقه های کامپوزیتی CFRP “1390.
در این تحقیق اثر عرض مقطع به ضخامت پوسته، ارتفاع دورپیچ از پای ستون به ارتفاع کل ستون و جنس دورپیچ بر شکل پذیری، مقاومت و پارامترهای خمشی در ستون بتن مسلح دایره ای تحت اثر همزمان بار محوری و جانبی بررسی می شود. برنامه اجزاء محدود ABAQUS جهت این کار استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که استفاده از این ورق ها موجب افزایش شکل پذیری و همچنین بهبود پارامترهای مقاومت خمشی می گردد.
در این نوشتار پس از تشریح نحوه مدل سازی تمامی نمونه ها با نرم افزار ABAQUS با روش استاتیکی غیر خطی با کنترل تغییر مکان تحلیل شده تا عملکرد نمونه ها بررسی شود بطور کلی هدف این پژوهش بررسی رفتار ستون های ناکارآمد و تاثیرتقویت ناحیه مفصل خمیری با الیاف شیشه و کربن بر عملکرد این ستون هاست. مقایسه نتایج نمونه هایی که در آزمایشگاه تحت بارگذاری قرار گرفته اند، با نمونه تحلیل شده با نرم افزار نشان می دهد که نتایج بدست آمده از مدل اجزاء محدود در مقایسه با نتایج آزمایشگاهی دارای نتایج قابل قبولی است.
- کریمی کنزق، عباس” ارزیابی لرزه ای پل ها با بهره گرفتن از تحلیل استاتیکی غیر خطی (پوش آور) “1388.
در این پژوهش عملکرد پل ها به وسیله تحلیل استاتیکی غیر خطی تحت بررسی قرار گرفته است و نقاط عملکرد آنها بر اساس طیف نیاز آیین نامه طرح پل های راه و راه آهن در برابر زلزله بدست آمده است.
1-4– ضرورت، اهمّیت و هدف تحقیق
ایران با داشتن زلزله های بزرگ هر سه سال یک بار و زلزله های متوسط سالیانه و همچنین حوادث غیرمترقبه نظیر سیل و طوفان و جنگ، شاید یکی از پر بحران ترین کشور های جهان باشد. واقعیت آن است كه توجه به بهسازی لرزه‌ای در كشورهای لرزه‌خیز مانند ایران امری ضروری است كه عملا راه‌گریزی از آن وجود ندارد.
امروزه نگهداری از سازه ها به دلیل هزینه ساخت و تعمیر بسیار حائز اهمیت می باشد. با مطالعه رفتار سازه های بتنی مشخص می شود عوامل متعددی مانند: اشتباهات طراحی و محاسبه، عدم اجرای مناسب، تغییركاربری سازه ها از دوام آنها می كاهد، ضمناً تغییر آیین نامه های ساختمانی) باعث تغییر در بارگذاری و ضرایب اطمینان می شود) نیز سبب ارزیابی و بازنگری مجدد طرح و سازه می گردد تا در صورت لزوم بهسازی و تقویت شود، خرابی های مشاهده شده در ساختمان ها و پل ها طی زلزله های اخیر نیاز مبرم به مقاوم سازی لرزه ای سازه های موجود را نشان می دهد.
پل ها سازه های حساسی هستند زیرا هر گونه صدمه به آنها باعث خسارات مالی و جانی در هنگام زلزله و بعد آن می شود. قبل از انجام مراحل مقاوم سازی، مطالعه بر روی سازه اهمیت بالایی دارد که در این بین پل ها به عنوان سازه های استراتژیک و مهم اهمیتی دو چندان دارند. عدم تخریب پل و خارج نشدن از بهره برداری پس از یک زمین لرزه شدید از بسیاری از تلفات جانی و اقتصادی پس از حادثه خواهد کاست.
در این میان ستون های بتن مسلح، اعضای اصلی مقاوم در برابر بارهای افقی و قائم در سازه های بتنی به شمار می آیند لذا مقاوم كردن ستون ها در برابر نیروهای زلزله می تواند نقش مهمی را در مقاوم سازی كل سازه ایفا كند در نتیجه استفاده از كامپوزیت هایFRP جهت مقاوم سازی ستون های بتنی مسلح در دنیا گسترش یافته است و مطالعه در این زمینه از طرف محققین زیادی صورت می گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی رفتار لرزه ای یک پل با ابعاد واقعی به کمک تحلیل استاتیکی و دینامیکی غیر خطی وبهسازی آن با FRP می باشد برای صحت نتایج تحلیلی، نتایج دو تحلیل با یکدیگر مقایسه شده است.
1-5- ساختار تحقیق
مطالب موجود در این تحقیق به صورت زیر سازماندهی شده اند:
در فصل اول کلیات تحقیق، پیشینه تحقیق، هدف از انجام آن و سازماندهی مطالب مندرج در آن توضیح داده می شود. در فصل دوم به معرفی FRP پرداخته شده است. در فصل سوم روش های ارزیابی لرزه ای سازه ها بر اساس دستورالعمل های موجود مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم روش های مدل سازی و تحلیل لرزه ای پل مورد ارزیابی قرار گرفته است. در فصل پنجم مدل مورد نظر صحت سنجی شده و خروجی های نرم افزاری حاصل از تحلیل دینامیکی و استاتیکی یاداشت شده است. در فصل ششم نتایج حاصل از تحلیل و در آخر پیشنهاداتی برای ادامه کار بیان شده است.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
…………………………………………………………………………………………………………………. 7
2-2پیشینه تحقیق11………………………………………………………………………………………………………….
3-3- ساخت سفال ……………………………………………………………………………………………………………..16
3-4 پیدایش سفالینه های منقوش ……………………………………………………………………………………………..17
3-5 فلسفه نقوش و مفهوم آن ………………………………………………………………………………………………..18
3-6 بینش اساطیری ……………………………………………………………………………………………………………..21
3-7 باورهای آئینی …………………………………………………………………………………………………………….24
3-8شوش تاریخی …………………………………………………………………………………………………………….27
3-9شوش حاضر ……………………………………………………………………………………………………………….30
10-3موقعیت جغرافیایی …………………………………………………………………………………………………………………………………31
3-11رابطه نقوش مذکور با دین ……………………………………………………………………………………………………………………..35
3-21مذهب شوش ……………………………………………………………………………………………………………………………………….36
3-13مهمترین خدایان شوش ………………………………………………………………………………………………………………………….37
3-14 نمادهای خدایان روی سفالینه ها ……………………………………………………………………………………………………………40
3-15مراسم مذهبی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….41
3-16آداب تدفین ………………………………………………………………………………………………………………………………………….43
17-3معیشت مردم شوش در عهد قدیم…………………………………………………………………………………………………………….44
3-18فهرست آثار بدست آمده از شوش …………………………………………………………………………………………………………..48
فصل چهارم بررسی فرم سفالهای شوش…………………………………………………………………………………………………………51
4-1معابد شوش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………52
4-3 تزئینات بنا……………………………………………………………………………………………………………………………………………..54
4-3-1 تزئینات بیرونی بنا …………………………………………………………………………………………………………………………….54
4-3-2تزئینات درونی ……………………………………………………………………………………………………………………………………56
4-4شرح کاخ داریوش در شوش …………………………………………………………………………………………………………………….56
5-4 ملحقات کاخ شوش و باغهای آن …………………………………………………………………………………………………………….60
4-6کاخ هخامنشی شاور………………………………………………………………………………………………………………………………..61 4-7شکل ظروف ………………………………………………………………………………………………………………………………………….62
4-71-ظروف کروی ……………………………………………………………………………………………………………………………………..63
4-72-ظروف مخروطی ………………………………………………………………………………………………………………………………….64
4-73-ظروف بیضوی …………………………………………………………………………………………………………………………………….65
4-74-ظروف استوانه ای ………………………………………………………………………………………………………………………………..66
4-8ظروف ترکیبی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..66
4-9 برش تشکیل دهنده فرمهای ساده و فرم های ترکیبی …………………………………………………………………………………..68
4-9-1برش فرم های دایره ای ………………………………………………………………………………………………………………………..68
4-9-2برش فرم های بیضوی………………………………………………………………………………………………………………………….69
4-9-3برش فرم های مخروطی……………………………………………………………………………………………………………………….70
4-9-4برش فرم های استوانه ای………………………………………………………………………………………………………………………71
4-10کاربرد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..72
4-10-1ظروف برای استفاده روزمره…………………………………………………………………………………………………………………72
4-10-2ظروف برای انبار کردن مواد مورد نیاز………………………………………………………………………………………………….77.
4-10-3ظروف آئینی………………………………………………………………………………………………………………………………………79
فصل پنجم مفهوم نقوش سفالینه های منقوش شوش ……………………………………………………………………………………….81
5-1خصوصیت سفالهای منقوش شوش اول و دوم ……………………………………………………………………………………………82
5-2 انواع نقوش …………………………………………………………………………………………………………………………………………..84
5-3نگاهی به خورشید، مار، ماه، درخت ، پرنده از دیدگاه اسطوره ……………………………………………………………………85
5-4نقش مار ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..86
5-5نقش ماه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………89
5-6نقش درخت …………………………………………………………………………………………………………………………………………..89
5-7نقش پرنده …………………………………………………………………………………………………………………………………………….90
5-8بررسی نقوش سفالینه های شوش ……………………………………………………………………………………………………………..90
5-8-1نقوش جانوری…………………………………………………………………………………………………………………………..90
5-8-1-1 بز کوهی ……………………………………………………………………………………………………………………………..90
5-8-1-2مار ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….92.
5-8-1-3ماهی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….93
5-8-1-4پرنده………………………………………………………………………………………………………………………………………………93
5-9نقوش گیاهی…………………………………………………………………………………………………………………………………………95..
5-9-1 آب ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….95
5-9-2 درخت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….95..
5-9-3کوه…………………………………………………………………………………………………………………………………………96..
5-9-4زمین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………97.
5-10خورشید……………………………………………………………………………………………………………………………………………..98.
5-11ماه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100
5-12انسان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….102
5-13خطوط ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….103
5-13-1خط ساده ……………………………………………………………………………………………………………………………………….103
5-13-2خط شکسته ……………………………………………………………………………………………………………………………………103
5-13-3خط متقاتع………………………………………………………………………………………………………………………………………104
5-14اشکال هندسی……………………………………………………………………………………………………………………………..104
5-14-1مربع …………………………………………………………………………………………………………………………………….105
5-14-2مثلث ……………………………………………………………………………………………………………………………………105
5-14-3دایره ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..106
فصل ششم : رابطه فرم و نقوش سفالینه ها …………………………………………………………………………………………………..107
6-1رابطه نقوش با عملکرد ظرف ………………………………………………………………………………………………………………….108
6-2 ارتباط فرم نقوش با فرم سفالینه ها …………………………………………………………………………………………………………311
6-3 نقش پرندگان گردن دراز ………………………………………………………………………………………………………………………711
فصل هفتم : نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………..120
7-1نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….121
منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….123
ضمائم
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل3-1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………28
3-2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..31
3-3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..32
3-4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..38
3-5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..40
3-6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..40
3-7……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..40
3-8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..40
3-9……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..41
3-10……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………42
3-11……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………42
3-12……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………44
3-13……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………44
3-14……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………46
3-15……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………46
3-16……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………46
3-17……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-18……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-19……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-20……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-21……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-22……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-23……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-24……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………47
3-25……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………48
3-26……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………48
4-1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52
4-2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53
4-4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59
4-5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59
4-6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59
4-7……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59
4-8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..62
4-9-1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….67
4-9-2………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….69
4-9-3………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70
4-9-4………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….71
4-10……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………72
4-11……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………73
4-12……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………73
4-13……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………73
4-14……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………74
4-15……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………74
4-16……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………74
4-17……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………75
4-18……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………75
4-19……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………76
4-20……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………76
4-21……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………76
4-22……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………76
4-23……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………77
4-24……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………77
4-25……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………77
4-26……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………78
4-27……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………78
4-28…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..79
4-29……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………79
4-30……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………79
4-31……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………80
4-32……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………80
5-1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84
5-2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..88
5-3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..91
5-4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..92
5-5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..93
5-6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..93
5-7……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..94
5-8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..94
5-9……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..95
5-10……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………96
5-11……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………97
5-12……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………97
5-13……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………97
5-14……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………99
5-15……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………99
5-16……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………99
5-17………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100
5-18………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….100
5-19………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….102
5-20………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….103
5-21………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….104
5-22………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….105
5-23………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….105
5-24………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….105
5-25………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….106
6-1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………108
6-2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………109
6-3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………109
6-4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………110
6-5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………111
6-7……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………112
6-8……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………113
6-9……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………113
6-10………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….114
6-11………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….114
6-12………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….115
6-13………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….115
6-14………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….116
6-15…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………118
6-16…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………119
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول3-1…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….32
جدول3-2…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….34
/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%87%d9%86%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%a7%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%b3%d9%81%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%86%d9%87-%d9%87%d8%a7-2/
جدول3-3…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….34
فصل اول
کلیات طرح
1-1بیان مسئله:
سفالگری یکی از قدیمی ترین صنایعی است که زادگاه آن میهن کهنسال ما ایران است قرائن موجود از آثار کشف شده گویای این حقیقت است که تاریخ سفالگری در ایران از هزاره 8 پیش از میلاد آغاز شده است. هنر سفالگری هم در صورت و فرم ظاهر و هم در نقوش نمادینش بستری مناسب برای بیان اندیشه های ماورایی هنرمند بوده و آنچه که هنر و فرهنگ یک ملت را از آغاز نشان می دهد تنها اعتقادات و نگرش او به جهان پیرامونش است.
آثار بزرگ هنری در طول قرون متمادی براساس این نگرش استوار بوده و عدم آگاهی در این زمینه تنها باعث می شود که از زیبایی های این هنر لذت ببریم، در حالی که هر خط، فرم و شکل برای خود مفهومی دارد و چه زیباست هنگامی که به اندیشه سازندگان این آثار پی ببریم و از آنجایی که اصالت و عظمت یک قوم و فرهنگ آن مستقیما در هنر آن جلوه می کند باید بگوییم هنرهای دستی نمایشگر فرهنگ و تمدن هر قوم بوده و با تاریخ هنر ملت ها پیوند ناگسستنی دارد. در این پژوهش سعی بر آن است که نقش ها و نگاره های روی ظروف مورد استفاده مردمان کهن شرح داده شود چه همی نقش ها است که زائیده معرفت، دانش و اعتقادات آنهاست و در عین حال سعی می شود موارد استفاده نقوش تا حد امکان با اشاره به مدارک و شواهد موجود بحث و توصیف شود.
1-2هدف های تحقیق:
هدف اصلی تحقیق: بررسی نقش و فرم در سفالینه های شوش
اهداف فرعی تحقیق: بررسی نقوش سفالینه ها از حیث معنی و مفهوم
اهداف فرعی تحقیق: علل و انگیزه بوجود آمدن این نقوش
1-3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن:
سفالگری به عنوان یکی از برجسته ترین مظاهر هنر اسلامی دارای نقوش متنوعی بوده که همواره با معتقدات دینی و تصورات هنرمند از هستی اجین بوده است. هنرمند سفالگر همواره از نقوشی بهره می گیرد که برگرفته از احساس و ادراک و تجربه باطنی وی بوده است. از اکتشافات تپه سیلک (کاشان)، تپه حصار (دامغان)، تپه گیان (نهاوند) و شوش (خوزستان) چنین بر می آید که از حدود 6 هزار سال تا 4 هزار سال قبل ساکنین این نواحی به ساختن ظروف سفالین می پرداختند و این ظروف را با نقوش و تصاویر می آراستند که گاه برای بیان اعتقادات مذهبی و گاه برای توصیف محیط زندگی و یا روایت کردن موضوع خاصی بکار می رفتند.
هنرمند سفالگر شوش با نقاشی روی سفالینه ها گویی شعر می آفریند. وجود این نقاشی های متعدد نشان از تعدد افکار دارد و کاربرد هر یک از نقش ها در ارتباط با عقیده و باور خاصی بوده و آنچه که در نگاه اول نظر بیننده را جلب می کند آمیزه ای از طرح ها و نقوش چشم نواز و دلنشینی است که در این سفالینه ها تجلی کرده و گوشه هایی از هنر ایران را به نمایش گذاشته اند و چه بسا بتوان با تحلیل و بررسی نقوش و فرم های بکار رفته در این ظروف پرده از اعتقادات و باورهای مردمان آن سرزمین برداشت.
1-4سوالات و فرضیه های تحقیق:
1– علل پیدایش هر یک از نقوش سفالینه های شوش چیست؟
2 – وجه مشخص سفالینه های شوش چیست؟
3 – معنی و مفهوم نقوش بکار رفته در ظروف از نظر نمادین چه مفهومی می تواند در برداشته باشد؟
1-5تعاریف عملیاتی متغیرها و واژگان کلیدی:
سفال، شوش، نقش و فرم
1-6روش تحقیق:
تحلیلی – منابع مکتوب و تصویری – توصیفی
1- 7 قلمرو تحقیق:
اگر بخواهیم آثار هنری اقوام گذشته را بررسی کنیم تنها تعدادی نقش مایه که در گذر زمان به پیچیدگی می گراید کافی بنظر نمی رسد و هر قدر هم این بررسی کامل و جامع باشد.اما اگر ذکری از اعتقادات آنان به میان نیاید ناقص می نماید و طبیعی است برای درک احساس و نیز آنان باید سطح تفکر و اندیشه آن اقوام را نیز شناخت.در اینجاست که کتب قدیمی و سنگ نبشته ها ارزش و اعتبار خاصی پیدا می کنند.
1-8 محدودیت ها و مشکلات تحقیق:
از جمله محدودیت ها و مشکلات این تحقیق کمبود منابع مناسب جهت تحقیق در خصوص آثار سفالین با نقوش انسانی و عدم سهولت دسترسی به گزارشات چاپی کامل و جامع از کاوش های انجام شده در مناطق باستانی پیش از تاریخ ایران و همچنین محدودیت کاوشهای انجام شده در مناطق مختلف از جمله مشکلات و محدودیت های موجود می باشد.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
1-1- نانو فناوری
نانو فناوری دانش و فنی است که اخیراً توجه زیادی را به خود معطوف کرده است. این فناوری که یک رویکرد جدید در تمامی رشتههاست، توانایی تولید مواد، ابزار و سیستمهای نوین را با دستکاری در سطوح اتمی و مولکولی دارد. امروزه حوزه کاربردی این فناوری به تمامی علوم کشیده شده و محبوبیت بینرشتهای یافته است؛ به طوری که گسترهی کاربردی این فناوری در علوم پزشکی، فناوری زیستی، مواد، فیزیک، مکانیک، برق، الکترونیک و شیمی به حدی است که میتوان از آن به عنوان یکی از انقلابهای بزرگ علمی دنیا نام برد. این فناوری، روشی نو برای حل مشکلات و پاسخگویی به بسیاری از سوالات مطرح در علوم مختلف ارائه می کند که تا کنون، بشر موفق به رفع و یا پاسخ دادن به آنها نشده است.
رفتارهای جدیدی که در مقیاس نانو مشاهده می‌گردند، لزوماً براساس رفتارهای مشاهده شده در ابعاد بزرگتر قابل پیش‌بینی نیستند. تغییرات مهم رفتاری که عمدتاً ناشی از اثرات کوانتومی کاهش ابعاد هستند، به علت نزدیکی و قابل مقایسه بودن اندازه ذرات یا ریزساختارها، با مقیاس طولی میانگین پدیده‌های فیزیکی و شیمیایی، رخ میدهد. خصوصیات موجیشکل الکترونها (مکانیک کوانتومی) در درون مواد و اتمها، توسط تغییرات مواد در مقیاس نانومتری تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. با ایجاد ساختارهای نانومتری، کنترل خصوصیات اساسی مواد، مانند دمای ذوب، رفتار مغناطیسی، ظرفیت شارژ و حتی رنگ آنها بدون تغییر ترکیب شیمیایی مواد، ممکن خواهد بود[1].
1-2- تاریخچهی نانو فناوری
استفاده از نانوفناوری توسط انسان، برخلاف تصور عمومی، دارای سابقه تاریخی طولانی میباشد. در این رابطه شواهدی مبنی بر نانوساختاری بودن رنگ آبی به کار برده شده توسط قوم مایا، وجود دارد. پس از آن رومیها از این مواد در ساخت جامهایی با رنگهای زنده استفاده کردند، به این صورت که آنها از ذرات طلا برای رنگ آمیزی این جامها بهره میگرفتند. نمونه ای از این جامها که برای اولین بار کشف شد، جام لیکورگوس[1] میباشد؛ که متعلق به قرن چهارم قبل از میلاد بوده و دارای ذرات نانومتری طلا و نقره است که در هنگام قرار گرفتن در نورهای مختلف رنگهای گوناگونی را از خود نشان میدهد. بعدها در قرون وسطی از این روش برای ساخت شیشه کلیساها استفاده میکردند.
تحقیقات اولیه بر روی نانوذرات به سال ۱۸۳۱ برمیگردد، وقتی که مایکل فارادی[2] روی کلوئید قرمزرنگ طلا کار میکرد و اعلام کرد که رنگ کلوئید مزبور، به اندزه ذرات فلزی بستگی دارد. شاید بتوان بزرگترین تحول در تاریخ نانوفناوری را سخنرانی فیزیکدان بزرگ، ریچارد فاینمن[3]، درکنفرانس انجمن فیزیک آمریکا در سال ۱۹۵۹ دانست. در این کنفرانس، وی با ارائه مقالهای به نام “در آن پایین فضاهای خالی زیادی وجود دارد”[4]؛ درباره دستکاری مواد در ابعاد اتمی صحبت نمود. این مقاله امروزه به عنوان سرلوحهی انجمن نانوفناوری درآمده است. کمی بعد از آن در سال ۱۹۷۴ ناریو تانیگوچی[5]، یک محقق در دانشگاه توکیوی ژاپن، هنگام کار تحقیقاتی بر روی مواد در ابعاد نانومتری، از عبارت نانوفناوری استفاده کرد. امروزه مهندسی نانو به سرعت در حال گسترش است و امکان ادارهی قابلیتهای مکانیکی کاتالیزوری، الکتریکی، مغناطیسی، نوری و الکترونیکی را فراهم می کند[2].
1-3- اهمیت نانو تکنولوژی
شاید این ﺳﺆال در ذهن پدید آید که چه چیزی در مقیاس نانومتری وجود دارد که یک تکنولوژی بر پایه آن بنا نهادهشدهاست. آنچه باعث ظهور نانوتکنولوژی شده، نسبت سطح به حجم بالای نانومواد است. این موضوع یکی از مهمترین خصوصیات مواد تولید شده در مقیاس نانو میباشد. در مقیاس نانو، اشیاء شروع به تغییر رفتار می کنند و رفتار سطوح بر رفتار تودهای ماده غلبه می کند. در این مقیاس برخی روابط فیزیکی که برای مواد معمولی کاربرد دارند، نقض میشوند؛ برای مثال، یک سیم یا اجزای یک مدار در مقیاس نانو لزوماً از قانون اهم پیروی نمی کنند. قانون اهم، به جریان، ولتاژ و مقاومت بستگی دارد، اما در مقیاس نانو وقتی عرض سیم فقط به اندازه یک یا چند اتم
/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%b3%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%84/
باشد، الکترونها لزوماً باید در صف و به ترتیب و یک به یک از سیم رد شوند، بنابراین ممکن است قانون اهم در این مقیاس تا حدودی نقض شود. در حقیقت در این مقیاس، قوانین فیزیک کوانتوم وارد صحنه میشوند و امکان کنترل خواص ذاتی ماده بدون تغییر در ترکیب شیمیایی ماده وجود خواهد داشت[3].
1-4- نانومواد
نانومواد دروازهی ورود به دنیای نانو، و اولین گام برای رسیدن به اهداف بعدی نانوتكنولوژی میباشند و بدون توسعه مواد جدید نانومتری، ورود به عرصه نانوتكنولوژی غیرممكن خواهد بود. طبق یک تعریف، نانومواد، موادی هستند كه حداقل یكی از ابعاد آنها كوچكتر از ١٠٠ نانومتر باشد.. در حالت کلی بنابر دلایل زیر خواص نانومواد به ابعادشان وابسته اند:
- نسبت سطح به حجم بالا
- تغییر در ساختار كریستالی
- كاهش نقصهای شبكه[4].
1-5- تقسیم بندی نانومواد
نانومواد را میتوان برحسب ابعاد آنها به صورت زیر تقسیم بندی نمود:
الف- نانومواد صفربعدی(0D)
نانوموادی هستند كه هر سه بعد آنها كمتر از ١٠٠ نانومتر میباشد، و شامل نانوپودرها[7] و نانوذرات[8] میشوند. اگر نانومواد صفربعدی، نیمههادی باشند، به آنها نقطه كوانتومی[9] میگویند.
ب- نانومواد یكبعدی(1D)
نانوموادی هستند كه دو بعد آنها زیر ١٠٠ نانومتر بوده و در بعد دیگر بیش از 100 نانومتر میباشند. برخی از نانومواد یكبعدی عبارتند از: نانولولهها[10]، نانوسیمها[11]، نانومیلهها[12]، نانوتسمهها[13]، نانونوارها[14]، نانوكابلها[15] و نانوفنرها[16].
ج- نانومواد دوبعدی(2D)
نانوموادی هستند كه فقط یک بعد آنها زیر ١٠٠ نانومتر بوده و دو بعد دیگرشان بیش از ١٠٠ نانومتر میباشد. مانند نانولایه ها[17] و نانوحلقهها[18]
د- نانومواد سهبعدی(3D)
نانوساختارهایی هستند كه اجزاء آنها نانومواد صفر، یك، و یا دوبعدی میباشند. مثل؛ نانوكامپوزیتها، مواد نانوكریستالی و قطعاتی كه نانوذرات در آنها پراكنده شده اند[5].
[1] Lycurgus
[2] Michael Faraday
[3] Richard Feynman
[4] “There are plenty of rooms at bottom.”
[5] Norio Taniguchi
[6] Dimension
[7] Nanopowders
[8] Nanoparticles
[9] Quantum dot
[10] Nanotubes
[11] Nanowires
[12] Nanorods
[13] Nanobelts
[14] Nanoribbons
[15] Nanocables
[16] Nanosprings
[17] Nanolayers
[18] Nanorings
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
