وبلاگ

از آن جا كه در هر نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی به عنوان مهمترین شاخص توفیق فعالیت های علمی و آموزشی محسوب می شود، بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان   و دانشجویان از اهمیت خاصی نزد پژوهشگران علوم تربیتی و روانشناسی برخوردار است .از جمله عواملی که آثار سویی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد اهمال کاری است.

 

اهمال کاری در خصوص تکالیف تحصیلی یک مشکل رایج در میان دانشجویان است و از مهمترین علل شکست یا فقدان موفقیت فراگیران در یادگیری و دست­یابی به برنامه ­های پیشرفت تحصیلی است. تقریبا یک چهارم از دانشجویان گزارش می­ دهند که مکررا تا درجه­ای اهمال­کاری می­ کنند که برای آنها ایجاد استرس می­ کند، که این امر عملکرد آموزشی ضعیف آنها را موجب می­ شود(بالکیس و دورو[1]،2009)

 

اهمالكاری یکی از بحثهای مهمی است که درسالهای اخیر مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفت. که به عنوان یک رفتار عادتی در نظر گرفته می­ شود كه شیوع فراوانی در جوامع مختلف دارد و روند رو به رشد آن بسیار گسترده است. این عادت، با تاخیر انجام دادن كار یا مسئولیت توام است و در نتیجه پیامدهای ناخوشایندی به همراه دارد(سواری،1391).

 

اگرچه ممكن است پیامدهای منفی این عادت در زندگی روزمره نباشد اما زیان های برخاسته از شیوع این رفتار در بین افراد گروه های مختلف مهم و قابل ملاحظه است و همین امر ضرورت جلوگیری از چنین رفتاری را نمایان می سازد. اهمال کاری در اغلب موارد می ­تواند از طریق ممانعت از پیشرفت و عدم دسترسی به اهداف، پیامدهای نامطلوب و جبران ناپذیری به همراه داشته باشد لذا لازم است اهمال­کاری بیشتر مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد تا پژوهشگران بتوانند روش های مقابله ای خوبی برای کاهش اهمال کاری پیدا کنند.  عوامل زیادی در اهمال کاری تحصیلی نقش دارند که از جمله آنها ویژگی های شخصیتی و کمال­گرایی است.

 

 

 

 

 

     1-2- بیان مسئله

 

یكی ازجنبه های مهم زندگی، موفقیت یا عدم موفقیت در تحصیلات دانشگاهی است.  موفقیت در دانشگاه می ­تواند پیش ­بینی كننده بسیاری از پیشرفت­های دانشجویان در آینده باشد. مانعی مشترك در بین دانشجویان كه از پیشرفت و رفاه آن ها در آینده جلوگیری می نماید مشكلات ناشی از اهمال كاری[2] است(بیگی، بختیاری، محمدخانی و صادقی،1391).

 

اهمال کاری به تعبیر الیس و ناوس(2002) آن است که کاری که برای اجرای آن تصمیم گرفته می شود؛  بدون دلیل مشخص به آینده محول شود؛ کاری که می ­تواند حداقل برای خود فرد نتایجی را در برداشته باشد و در عین حال، انجام ندادن آن نیز به زیان شخص است و باعث سرزنش کردن خود می­ شود. سایر محققان نیز در تعریف، به کاهلی و امروز و فردا کردن در انجام کارهای مهم(در زمان انتظار) همراه با تجارب ذهنی ناراحت کننده اشاره نموده ­اند(الیس و جمیز نال،1382؛ لای،1986؛ سنکال،کوئستنر و والرند،1995). اهمال­کاری منجر به بروز رفتارهای تاخیری به شکل گوناگون می­ شود(اسپکتر و فراری[7]،2000).

 

شواهد فزاینده­ای وجود دارد كه نشان می­دهد اهمال­كاری، در اثر عملكرد آكادمیک زیان بخش بوده و به صورت نمرات كم و مشروطی رخ می­دهد. همچنین مطالعات نشان داده است كه 70 درصد جمعیت دانشگاه، در تكالیف آموزشی اهمالكارند و احتمالا این نوع اهمالكاری، از دانشجوی سال اول به دانشجوی سال آخر افزایش می­یابد. این دانشجویان در هنگام مقاله نویسی، مطالعه ی آزمون­ها و تكمیل تكالیفی كه اغلب پرفشار و موجد اضطراب است تمایل به اهمالكاری دارند(فراری و تایس،2000). پژوهشگران در حوزه­ اهمالکاری بر این باورند که

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d9%88%db%8c%da%98%da%af%db%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa/

 

 عوامل متعددی می ­تواند در بروز و تداوم اهمال کاری مؤثر باشد از جمله این عوامل می­توان به ویژگی­های شخصیتی[9] وکمال­گرایی[10] نام برد.

 

اگر­چه خصوصیات شخصیتی زیادی وجود دارد اما از جمله مهمترین و با نفوذترین مدل­ها در بررسی صفات شخصیت در دهه­های اخیر مدل پنج عاملی بوده است که بیش از همه، پژوهش در حوزه شخصیت را به خود اختصاص داده است(نگ[11]،2003). این پنج عامل اصلی شخصیت عبارتند از: روان­نژندی[12]، برون­گرایی[13]، انعطاف­پذیری[14]، دلپذیری[15] و وظیفه شناسی[16]، که مک­کری و کاستا[17](1987) اساسا این پنج عامل را به عنوان تمایلاتی که زمینه زیستی دارند معرفی کرده ­اند، این دو محقق بیان می­ کنند صفات شخصیت، مانند ­خلق ­وخو، آمادگی­هایی درونی در مسیر رشد بوده و اساسا از تاثیرات محیطی مستقل هستند(پرون و جان، بی­تا؛ ترجمه­ی کدیور و جوادی،1385). رابطه میان اهمال­كاری و ویژگی­های شخصیتی همواره مورد توجه پژوهش­گران بوده است بطوری كه بسیاری از پژوهشگران، برای مثال، سولومون و روت بلوم(1984)؛ واتسون(2001)؛ استیل و همکاران(2001)؛ جانسون و بلوم(1995)؛ دی فابیو (2006)؛ حاتمی و هاشمی(1390)؛ قاسمی، علی مدد، کرم­خانی و علی مدد(1391)؛ اگنز، هندریکس و وندروف (2010)؛ عالیشاپور(2012)معتقدند میان اهمالكاری و بعضی از ویژگیهای شخصیتی رابطه وجود دارد.

 

یکی دیگر از متغیرهایی که می ­تواند به طور بالقوه بر اهمال کاری تأثیرگذار باشد کمال­گرایی است. از جمله مشکلات افراد اهمال کار نداشتن اهداف کوچک و خرد قابل دستیابی است. بنابراین کمال­گراها که اهداف بزرگ و بعضا غیر قابل دستیابی دارند گرایش بیشتری به اهمال کاری از خود نشان می­دهند. افرادی که دارای باورهای غیر مرتبط با کمال­گرایی هستند، درباره توانایی خود برای انجام کارها به نحو شایسته، دچار تردید می­شوند. این افراد در صورت انجام ندادن هر کاری با بالاترین کیفیت در شایستگی خود شک کرده و عزت نفس خود را از دست می­دهند(نیکدل،1387).

 

نتایج چندین پژوهش برای نمونه فراری(1989)؛ بوسكو و کاوسس(1998)؛ اونوگبیوز(2000)؛ واسكونسلوس(2006)؛ مولوی(1390)؛ گورویی، خیر و هاشمی(1390)؛ شاطریان محمدی،
پاکدامن­ساوجی و شاه محمدی(1390)؛ نصری، شاهرخی و ابراهیم دماوندی(1391)؛  نشان داده است که اهمال کاری و کمالگرایی با یکدیگر در ارتباطند. فلت و همکاران(1992) معتقدند کمال­گرایی گرایش فرد به داشتن مجموعه ­ای از معیارهای بالای افراطی و تمرکز بر شکست­ها و نقص­ها در عملکرد مربوط می­ شود. به عبارتی، کمال­گرایی، تمایل در جهت بی نقص بودن است و کمال­گرایان افراطی افرادی هستند که می­خواهند در همه جنبه­ های زندگی­شان بی­عیب باشند(هویت و فلت،2002).

 

شناسایی عوامل مؤثر بر اهمالکاری تحصیلی اهمیت فراوان دارد زیرا با شناسایی این عوامل از پیامدهای منفی آن در زمینه مسائل روانی، تحصیلی و هزینه های مادی پیشگیری می شود. در واقع اساسی ترین وجهی که انجام این پژوهش را ضروری می­سازد. تأثیرهای نامطلوب اهمال کاری تحصیلی و پیامدهای ناشی از آن به لحاظ تجربی و نظری در این زمینه می باشد. همچنین ضرورت زندگی امروز در جهت استفاده بهینه از سرمایه های زمانی و ذهنی دانشجویان می­باشد. پس جا دارد که این مهم مورد توجه و علت یابی قرار گیرد و راهبردهای ایجاد وضعیت مطلوب روشن گردد.  بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی­های شخصیتی و کمال­گرایی با اهمال­کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه انجام گرفت.

 

[1] . Balkis & Duru

 

[2] . Procrastination

 

[3] . Ellis & Knaus

 

[4] . James & Nall

 

[5] . Lay

 

[6] . Senecal & Koestner & Valerand

 

[7]. Ferrari &Specter

 

[8]. Ferarry & Tice

 

[9]. Personality characteristics

 

[10]. Perfectionism

 

[11].Neg

 

[12]. neuroticism

 

[13].extraversion

 

[14] .openness

 

[15] .agreeableness

 

[16] .conscientiousness

 

[17]. Mokri & Costa

 

[18] . Johnson& Bloom

 

[19] . Di Fabio

 

[20] . Eggens, , Bosker RJ, & Van der Werf

 

[21] . Busko & causes

 

[22] . Onwuegbuzie

 

[23] . Vasconcelos